Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.1.Ogólnezasadyklinimetriiwusprawnianiupacjentów
5
1.Ocenaczynnościżyciacodziennego(ADL).Odroku1957opracowanowiele
skalorazichstosownychmodyfikacji,np.zmodyfikowanaskalaRankina,skala
Glasgow,wskaźnikKatza(KatzBasicADL),wskaźnikBarthel(BasicADLIndeX,
BarthelScore)itp.Wroku1986wUSAustalonopomiarniezależnościfunkcjonalnej
(FunctionalIndependenceMeasure,FIM),któryuważanyjestzabardzodokładną
skalęocenyczynnościżyciacodziennego.Zawieraonaocenę18czynnościwza-
kresiesamoobsługi,kontrolinadzwieraczami,poruszaniasię,porozumiewania
iświadomościspołecznej.Każdaczynnośćjestopisanawskalisiedmiopunktowej.
WPolsceprof.JózefOparadokonałwłasnegouproszczenia/modyfikacjiFIM,na-
zywającjewskaźnikiemfunkcjonalnymnReptyD(WFR).WWFRpominiętotrzy
ostatniepunktyskaliFIMdotycząceświadomościspołecznej,jakoniepoddające
sięoceniepunktowej.Wwielubadaniachwykazano,żeWFRjestuniwersalnym
narzędziemsłużącymoceniesamodzielnościwwieluschorzeniachneurologicznych
inarząduruchu,chorobachmięśni,bólówkrzyżaitp.SkaleFIMiWFRumożliwiają
kwalifikacjęchoregodokonkretnejkategoriiniepełnosprawności(czterystopnie),
określajączakressamodzielnościipotrzebępomocy.
2.Ocenafunkcjimotorycznych.Dlacelówklinicznychopracowanowieleskal
oceniającychpoziomfunkcjimotorycznychupośledzonychneurologicznie
pacjentów.Dotycząonenajbardziejprozaicznychczynności,takichjak:moż-
liwościodwracaniasięnałóżku,siadania,siedzenia,wstawaniazłóżka,stania
ichodzenia(podomuiposchodach).Donajczęściejzalecanych,zuwagina
krótkiczasiprostotępomiaru,jestwskaźnikmobilnościRivermead(Rivermead
MobilityIndeX,RMI).
3.Ocenafunkcjikończynygórnej.Powyższaocenajestrównieżuwzględniana
wskalachudaruiskalachczynnościżyciacodziennego,zuwaginaważnąrolę
czynnościmanipulacyjnychrąk.Stądwskalachspecjalistycznychopracowanych
doocenyfunkcjirękiwykorzystujesiętestyzręcznościowezzastosowaniemodpo-
wiednichprzyborów,np.tablicyzkołkami,kołkówiotworów.Najczęściejzalecany
jesttestdziewięciukołkówidziewięciuotworów(Nine-HolePegTest,NHPT),
wktórymdlakażdejrękimierzysięczaswsekundachnawykonaniezadania.
4.Ocenarównowagiikontrolipostawyciała.Wdiagnostycefunkcjonalnejtest
powstaniaichodu(TimedUpandGoTest)oceniajednocześnierównowagę,
kontrolępostawyciałaorazchodzenie.Dlaosóbzniedowładempołowiczymopra-
cowanotestsięgania(ReachingPerformanceScale,RPS),któryoceniaprzesunięcie
tułowia,płynnośćruchów,ruchyramienia,ruchystawułokciowegoichwytanie,
wykonującocenęglobalną.Pacjentsięgadocelubliskiegoiodległego,aczynność
tajestocenianadwukrotnie.SkalarównowagiBerg(BergBalanceScale,BBS)
ocenia14czynnościzwiązanychzutrzymaniemrównowagiwróżnychsytuacjach
związanychzezmianamipozycjiciała.Sątotypoweprzemieszczeniapacjenta,
związanezutrzymaniemrównowagiwpozycjisiedzącejistojącej,przesiadania
się,sięgania,podnoszeniaprzedmiotówpodłogi.Punktacja0-56świadczyotrzech
stopniachsamodzielnościbadanego:poruszaniesiętylkonawózkuinwalidzkim
(0-20pkt),chodzeniezpomocą(21-40pkt)orazniezależność(41-56pkt).
