Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
CZYZNAMYMOTYWYWŁASNYCHCZYNÓW?
gnienapićsiękawy”nieinformujeofaktycznejmotywacjitejosoby.
Odczuwanieprzezsprawcępragnieniawykonaniadziałaniaxmoże
byćwnajlepszymprzypadkuniezbędnymwarunkiemformalnympo-
siadaniaprzezniegomotywudowykonaniadziałania;nieoznaczato
jednak,żekiedywykonujeontodziałanie,topostępujezawszepod
wpływempragnienia,abytakuczynić.Podobneznaczeniemarównież
słowo„pragnąć”wwersji1(b)i2(b).Takwięcogólnazasadamoty-
wacjiinstrumentalnejmożebyćinterpretowanazarównowkatego-
riachfaktycznego,jakidyspozycyjnegoznaczeniawyrażenia„mieć
motyw”.Znaczeniedyspozycyjnejestwewnętrznieniesprzeczneje-
dyniewwersji,zgodniezktórąsprawcaniemożemiećmotywu,nie
odczuwającpragnienia.Niedowodzionajednak,żesprawcawykona
działaniepodwpływempragnienia.Możnabytegodowieśćjedynie
przypomocyinterpretacjifaktycznej,zgodniezktórą„odczuwaćpra-
gnienie”znaczy„byćmotywowanymdodziałania”.
Widaćwyraźnie,iżprzekonanie,żeupodstawkażdegointencjonal-
negodziałaniależąpragnienia,opierasięwdużejmierzenapomie-
szaniudwóchrodzajówpragnień:motywacyjnychorazamotywacyj-
nych(lubquasi-motywacyjnych).Opragnieniumotywacyjnymmówić
możnatylkowówczas,gdyodczuwanieprzezsprawcępragnieniawy-
konaniajakiegośdziałanialubpragnieniacelu,doosiągnięciaktóre-
goniezbędnymśrodkiemjestwykonanietegodziałania,oznacza,że
jestonfaktyczniemotywowany,abydziałanietowykonać.Pragnie-
niemotywacyjneniemanatury,któraniedotyczyłabynakłanianiado
działania.Pojęcie„pragnienia”możebyćtuinterpretowanepodob-
niejakpojęcie„kształtu”:takjakniemożemypomyślećokształcie
woderwaniuodfaktu,iżjesttokształtjakiegościała,anioistnieniu
jakiegokolwiekciaławoderwaniuodfaktu,żemaonopewienkształt,
taksamowprzypadkupragnieniamotywacyjnegoniemożemymy-
ślećotym,żesprawcajestmotywowanydowykonaniadziałaniax,
abstrahującodfaktu,żeodczuwaonpragnienie,abywykonaćtodzia-
łanie.Opragnieniuquasi-motywacyjnymmożnamówićzkolei,jeże-
lizakładamy,iżjestmożliwe,abyewentualnysprawcamiałpragnie-
niewykonaniajakiegośdziałanialubpragnieniecelu,doosiągnięcia
któregoniezbędnymśrodkiemjestwykonanietegodziałania,gdynie
jestmotywowanyfaktycznie,leczjedyniedyspozycyjnie,abytodzia-
łaniepodjąć18.
18Zob.T.Nagel,ThePossibility…,rozdz.V
.
27
