Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
21
DOm
przyrodzonym.Kiedypierwszychemikuwolniłsięspodtejsugestii-
rozpocząłsiętriumfalnyszturm.[…]Obecnieprzychodzitakichemik
Dzimnydrań”ibezcudówpoczynafabrykowaćlanital,wełnęsztuczną
wprostzmlekaijużfabrykętakąpodŁodziązakłada.Inniodgrażająsię,
żewkrótcecukierbędądawaćludziomprzezprosterozpuszczeniewęgla
wwodzie.Niegorszmysię,niemówmypogardliwieoDnamiastkach”.
Wszakmydło,odkądwzięłorozbratztłuszczamizwierzęcymiipoczęto
używaćsody,jesttypowymprzemysłemDnamiastkowym”,wszakaspi-
rynajestnamiastkąkorychinowej,aczyższkło,znaneodstuleci,nie
byłonamiastkąbłonrybichlubpęcherzy,wstawionychwramęokienną?
[…]Chemiabynajmniejnienaśladujeprzyrody;onająulepsza.Człowiek
wyzwalasięzzależnościodkrólestwaciałorganicznych3.
Pierwszetworzywasztucznezawszejużkojarzyćsiębędązepoką
młodejchemiiitechniki.CzęstobyłytoDwynalazkiprzypadkowe”,więc-
szczególnielaikom-kojarzyłysięzromantyzmemialchemią.
Przykłademmożebyćhistoriawynalezieniaebonitu,którypowstał
wtrakciewieloletnichbadańieksperymentówprzypróbachpozyska-
niasztucznego,syntetycznegokauczuku,niezbędnegowwielugałęziach
przemysłu.Ebonitwynalazłw1851rokuCharlesNelsonGoodyear.Udo-
wodnił,żepoddającmieszankęgumowąwulkanizacji,czyliprocesowi
sieciowaniapolimerów(tworzeniumikrocząsteczekoprzestrzennejtrój-
wymiarowejstrukturze),możnauzyskaćróżnystopieńowegousieciowie-
nia-awięcgumęmiękkąlubgumętwardą,zwanąebonitem.Byłtomate-
riałotrzymywanyprzezwulkanizacjękauczukusiarką-twardy,dającysię
łatwoobrabiaćipolerować,dobryizolatorciepłaielektryczności,odporny
nadziałaniechemikaliów.Stosowanogowprzemyśleelektrotechnicz-
nym,chemicznymiradiotechnice,służyłtakżedowyrobuprzedmiotów
codziennegoużytku.Dziśtworzywotoniejestjużprodukowane.Stare
3M.Wańkowicz,Sztafeta.Książkaopolskimpochodziegospodarczym,Warszawa1939,
s.132-133.
