Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
zgadzalisięwszyscyreformatorzystulecia,było,żekażdeprawo
powinnobyćsformułowanenatyleogólnie,byobejmowałowszystkie
rodzajeprzypadkówszczególnych,dziękiczemusamoprawo
starczałobydozarządzaniarzeczywistością.NaprzełomieXVIIIiXIX
wiekuJeremyBentham,twórcautylitaryzmu,rozwijałtęlinię
myślenia,gdywzywałdonaukowejkodyfikacjiprawa,będącejwjego
oczachfundamentemrewolucjinierozerwalniedemokratycznej,
moralnejimetodologicznej[36].W1789roku,wtymwłaśnieduchu
sformułowałprojektPannonionu,pełnegokodeksupraw,którymiał
byćdlaprawodawstwatym,czymdlareformywięziennictwaidealne
więzienie–Panoptykon[37].TakwięcodBeccariipoBenthama
sakralizacjaprawabyłazwiązanazprojektemzaprowadzeniarządów
obiektywnejwładzy,prowadzącejnowąpolitykę–politykę
powszechności.Wtejsytuacjiideaprawaprzyćmiłakwestiędobrych
rządów–wedługmyślicieliXVIIIwiekutowłaśnieprawomiało
zapewniaćsprawiedliwyiskutecznyładpolityczny.Byliprzekonani,
żewystarczyniewielepraw,byledobrych,dorządzenia
społeczeństwem.Jedenzencyklopedystówtrafnieuchwyciłistotętego
podejścia,pisząc,że„wielkaliczbaprawdowodzi,przybrakuinnych
różnic,niewłaściwegoukonstytuowaniarządów”[38].Prawapowinny
byćnieliczneiogólne,azatemtakżestabilne.Ogólność,prostota,
niezmienność:prawaspełniającetewymogimiałyrządzićludźmi–
nastykuliberalizmuidemokracji.
Kultprawazjednejstronyikultrynkukierowanegoniewidzialną
rękąprawnaturyzdrugiej,doprowadziłydotego,żemyślicieledoby
oświeceniamocnozredukowaliprzestrzeńpolitykijakosfery
podejmowaniadecyzji.Dwarodzajeprawa,różnewtym,żepierwsze
byłoprawempozytywnym,czylinadanymludziomprzezludzi,drugie
zaśprawemuchodzącymwówczaszadomenęnatury,zgodnie
marginalizowaływładzęwykonawcząiwogólerolędziałającej
bezpośredniowolipolitycznej.Wolętakąpodejrzewanoodążenie
dodominacjilubdofaworyzowaniapartykularnychinteresów.Wysiłek
twórcównaukspołecznychepoki,dlaktórychfundamentembyły
szkockieideeoświeceniowe,byłzatemukierunkowanynawymyślenie
świata,wktórymwolapolityczna,traktowanajakoczynnik
