Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
Jużodzamierzchłychczasówbogactwowrolnictwieutożsamianebyłozwła-
snościąwielkichobszarówziemi.Gwarantowałaonazaspokojeniepodstawowych
potrzebkonsumpcyjnych,inwestycyjnych,jakrównieżpodkreślałaprestiżiwy-
sokąpozycjęspołeczną.Zbiegiemlatpojęcieziemijakoźródłabogactwaza-
częłoewoluować.Ozamożnościzaczęłyprzesądzaćwypracowaneefektyzzie-
mi.Corazwiększąuwagęprzywiązywanodonasyceniaziemiśrodkamiprodukcji
iwłaściwegogospodarowania.Początkowobyłytoprymitywnenarzędzia,coraz
bardziejudoskonalane,potemwykorzystaniemechanizacjiichemizacjiwrolnic-
twie.Jednocześniestosowanocorazlepszeodmianyroślinirasyzwierząt,wpro-
wadzanomodyfikacjewzakresietechnikprodukcji.Kryzys,jakidotknąłświa-
towągospodarkęwlatach30.XXwieku,unaocznił,szczególniewrolnictwie,
kwestieproduktywnościzasobów,dostosowaniaskaliprodukcjidorelacjiczynni-
kówwytwórczych,aprzyokazjipotrzebęwsparciategosektora.Zperspektywy
polskichdoświadczeńokazałosię,żedużemajątkiziemskieszczególniesilnie
odczułyzjawiskakryzysowe(Orczyk,1981).Wtymprzypadkurelacjepomiędzy
dochodamiaaktywamibyłynieefektywne.Znacznawartośćmajątkugenerowała
niskiedochody.
PowstaniewEuropieEWGipotemwdrożeniewspólnejpolitykirolnejpocząt-
kowospowodowałozwrócenieuwaginakwestiezamianstrukturalnych,wzrostu
produkcji,produktywnościitymsamymdochodówrolniczych.EwolucjaWPR
iwdrażaniekolejnychreform(szczególnieodreformyMacScharry`egorealizowa-
nejod1992roku)zmieniłyistotęwsparciarolnictwa.Polegałotonaprzejściuze
wsparciaopartegonawyższychcenachnabezpośredniewsparciedochodów(dopła-
tybezpośrednie,mającepoczątkowocharakterpłatnościkompensacyjnych),które
finansowanebyłygłównieprzezpodatnika.Jednocześniecorazwiększąrolęzaczę-
łyodgrywaćzagadnieniaśrodowiskowe,jakispołeczne(rozwójobszarówwiej-
skich).Spowodowałotoponowniezmianępodejściadorelacjipomiędzydochoda-
miaaktywami.Chodzituoto,abyprzydanymmajątkuosiągaćmożliwiewysoką
produktywnośćidochody,aleprzyokazjiuwzględniaćograniczeniaśrodowiskowe.
Siłąrzeczywięcaktywamająwpewnymsensiezabezpieczaćnegatywneoddziały-
wanieśrodowiskowe.Stądwzrosłoznaczeniepozaprodukcyjnychskładnikówma-
jątku,któreniegenerujądochodów.Jednocześniewrazzezmianąsystemuwsparcia
pojawiłsięproblemkapitalizacjisubsydiówwcenieziemirolniczej.Ponadtowa-
loryzacjadóbrśrodowiskowychpoprzezinstrumentyWPRUEsprawiła,żewzro-
słoznaczeniepozaprodukcyjnychużytecznościziemi.Okolicznościtewpłynęłyna
to,żecenaziemirosłapowyżejswojejproduktywności.Wkonsekwencjiwzrasta-
łatakżewartośćmajątkunieproporcjonalniedodochodów.Rolnicystająsięwięc
9