Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ztymwskazujenaproblematykęparareligijnąimartyrologiczną,którajednakogólnieodnosisiędo
cierpieniaczłowieka,życiaiśmierci–zanikania.
Celempokazaniatakichtreścijestartystycznydokument,czylizachowaniewmedium
sztukipamięciotym,coindywidualnieijednocześnieogólnieutracone–danieświadectwa
zdeterminowanegokońcemżycia.Boltańskikreujeautopomnik,aprzedewszystkimdzieło
upamiętniająceludzkieistnienie:tragedię,ofiaręiumieranie.Każdorazowo,alenajczęściejwnowej
konfiguracjiśrodkówformalnych,proponujenarrację,któraopowiadahistorięotym,cozniknęło.
Podkreślakoniecznośćmówieniaomoralności,wtymkontekścieprzypominarównieżokrucieństwo
historii.Artystaczęstoożywiapowagęuaktualnionejprzeszłościhumoremiironią.Obok
monumentalizmuformalno-tematycznego,widocznegonaprzykładwkilkumetrowychstosachubrań
symbolizującychumarłych(NoMan’sLand/Ziemianiczyja,2010)[il.1],wskazujedystansującą
dwuznacznośćprzywoływaniafaktów,którezacierajągranicęmiędzydokumentemaautotelicznym
dziełemsztuki.
ZakresformalnysztukiuprawianejprzezBoltańskiegoobejmujenietylkoinstalacje.Artysta
sprawnieposługujesięwspółczesnymimediami,wykorzystujączwłaszczafilmifotografię.Ta
ostatniazastępujemuwcześniejuprawianemalarstwoirysunkiumieszczanewpublikowanych
szkicownikach.Twórcazbliżasiędokonceptualnycheksperymentównadfotograficznymutrwalaniem
procesualnościiobiektywnymzapisemrzeczywistości.Tociążeniewkierunkusztukipojęciowej
uwidaczniasięrównieżwdoświadczeniachzmail-artem,wktórympenetrujeistotęprzesyłania
pocztąkomunikatu.Boltańskinacechowujegojednakindywidualnieizamiastrozsyłaniadokumentów
wformieostemplowanychlistówipaczekzdrukamiinformacyjnymilubkserofotografiiudostępnia
własnąpoezję,którapowstajejakodramatycznatranspozycjaosobistejidestrukcyjnejekspresjina
twórczośćpisarskąocharakterzeterapeutycznym(naprzykładsześćdziesiątlistówsamobójcy–alter
egoartysty4).Podobnieosobliwiekonceptualnagenezadotyczyopracowaniadziełaodrzucającego
swojątradycyjnieuchwytnąmaterię,czyliinstalacjiBoltańskiegoopartejnadźwiękowymzapisie
biologicznegożycia(LesArchivesduCoeur/Archiwumserc,2010).
Fotografia,poktórąartystasięganajczęściej,stanowiwjegopracachtworzywoonajwiększych
możliwościachwyrażenianagrunciesztukiświadectwahistorii.Boltańskizaznacza,żenigdy
fotografemniebyłiwykorzystujecudzezdjęcia,czasamiwycinanezgazet5.Wskazujenaswoją
aktywnośćkompilowaniacałościzobcychelementów(Kronikawypadków,1973)6.Przyznajesiędo
autorstwaponowocześnieskomponowanejinstalacji,aleniedotworzeniapojedynczychfotografii.
Finalniekończywięcwswoimdzieleprocesetapamigenerowanychzdjęćwykonanychprzezkogoś
innego,atakżetychpublikowanych,przekształconychwdruku.Wydobywaichdokumentujące
właściwości–bezpośredniośćobiektywnegoodtworzenialudzkiejfizjonomiiidetalirzeczywistości.
Tędosłownośćjednakprzewrotnieujmujewmetaforycznymrozmyciukonturukształtów,który
deformujeodtwarzanyobiekt.Mimowszystkozezniekształconegooryginałudokumentutworzy
artystycznyoryginał.
Częstołączyfotografięzrzeźbą.Zezdjęćhistorycznychpołączonychzdzisiejszymipudełkami
pociastkachtworzywspółczesneołtarze-instalacje(AutelduLyceeChases/OłtarzLiceumChases,
1986–1987;ThePurimHoliday/ŚwiętoPurim,19897)[il.2]8.Ponadtosamaformarzeźbiarska
4
WywiadzChristianemBoltańskimł,https://bombmagazine.org/articles/christian-boltanski/[dostęp:10.03.2018].
5
A.Cymer:KronikawypadkówChristianaBoltanskiego.https://www.swiatobrazu.pl/kronika_wypadkow_christiana_
boltanskiego.html[dostęp:10.03.2018].
6
Patrzil.:Ch.Boltański:Kronikawypadków,1973.https://www.swiatobrazu.pl/kronika_wypadkow_christiana_
boltanskiego.html[dostęp:10.03.2018].
7
InstalacjaBoltańskiegoŚwiętoPurim,wykonanaw1989roku,nawiązujedoŚwiętaLosówupamiętniającego
opisanewbiblijnejKsiędzeEsteryzwycięstwoŻydównadperskimciemiężcą,reprezentowanymprzeznajwyższego
urzędnikaHamana,którychciałichzgładzićwpoł.Vw.p.n.e.(Patrz:T.Kuberczyk:PrzedstawieniaPurimowe.HPamiętnik
Teatralny”1992,z.1–4,s.22–27).FormalnieitematyczniezbliżasiędowcześniejszegocyklupracOłtarzLiceumChases
iwpisujesięwpowstająceczternaścielat(1989–2003)instalacjezseriiMonumentOdessa,któreodwołująsiędo
rodzinnegomiastadziadkaartysty.https://soundcloud.com/thejewishmuseum/monument-odessa-christian-boltanski
[dostęp:10.03.2018].
8
Patrzteżil.:Ch.Boltański:ŚwiętoPurim(LaFêteduPourim),pudełkaaluminiowe(poherbatnikach),fotografie,
lampyelektryczne,wymiaryzmienne:zdjęcie–40×30,2cm,pudełko–6×23,2×21,6cm,1989.https://www.mfah.
org/art/detail/17657?returnUrl=%2Fart%2Fsearch%3Fartist%3DChristian%2BBoltanski[dostęp:10.03.2018].
~10~
