Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
JacekAndrzejowski
analogii
47
.Okuciatypu4,takwkulturzeprzeworskiej,jakipozanią,spotykanesąwzespo-
łachzfazB
2b
-C
1a
(R.MADYDA-LEGUTKO2011,46-47,138-139,tabl.XIV:3-8,XV:1-6).Surowiec
okazuzOpinogóry(żelazo)wskazywaćmożenajegoprzeworskąatrybucjęimetrykęwhory-
zonciefazB
2b
-B
2
/C
1
,przesłankatajednakniecosłabniewświetleżelaznegookuciategoż
typu,jakiemiałozostaćznalezionewgrobie132(27)nawielbarskiejnekropoliwChełmnie
naddolnąWisłą
48
.
Ostateczniepewnymjest,iżnacmentarzyskukulturywielbarskiejwOpinogórze
w1822rokuodkrytogróbciałopalny,zpopielnicąrozbitąprzezgrabarzy,zaśwobecno-
ściWincentegoKrasińskiegogróbinhumacyjny,zktóregozabytkiprzekazałondozbiorów
TWPN,orazwspomnianewyżejokuciekońcapasa,odkryteprzed1996rokiem,aprawdopo-
dobnietakżegróbciałopalny,zktóregopochodzącapopielnicatrafiładozbiorówAleksandra
Przezdzieckiegoprzedczerwcem1856roku
49
.Niejasnapozostajesprawamiejscaodkrycia
popielnicyofiarowanejprzezKrasińskiegodozbiorówTWPNw1818roku,budowękościoła
opinogórskiegopodjętobowiemdopierow1820roku,możliwejednak,żejakieśpraceziemne
prowadzonotamjużwcześniej.
Zakładając,iżpopielnicęzezbiorówPrzezdzieckiegowykopanoprzyokazjipracnacmen-
tarzupołożonymopodalopinogórskiegokościoła,przyjąćmożna,żenekropolakulturywiel-
barskiejzajmowałacałyobszarniewielkiego,alewyróżniającegosięwyniesienia(owymia-
rachok.150×75m),położonegonaskrajuwysoczyzny,pomiędzydwomajużbezimiennymi
iuregulowanymistrumieniamipłynącymikuSoniePrawej(Ryc.3).
Wątpliwymjestraczej,byztejsamejnekropolipochodziłytakżepopielnice,które-podług
tradycjistarychludzi-wkońcuXVIIIwiekuwpobliskimmiejscuodkryćmiałJanKrasiński.
Enigmatycznalokalizacjastanowiskainiepewneźródłoinformacjikażątraktowaćtęwiado-
mośćbardzoostrożnie.Należyteżzwrócićuwagę,iżwodniesieniudonekropoliwielbar-
skichmałoprawdopodobnejestprzypadkowewykopaniewieluurn,jakożenamazowiecko-
-podlaskichcmentarzyskachtejkulturypochówkiwpopielnicachglinianychsąstosunkowo
rza
dkie(J.ANDRZEJOWSKI,A.ŻÓRAWSKA2002,53).Najwięcejtakichgrobówpochodzizestan.2
zNiedanowa,pow.nidzicki(24zok.200grobówciałopalnych-W.ZIEMLIŃSKA-ODOJOWA1999,
136-137,tab.4;por.J.ANDRZEJOWSKI2009,362-374),zeStaregoSzelkowa,pow.makowski
(14ze105)
50
,izKłoczewa,pow.rycki(siedemlubosiemz81-B.BALKE1971,344).Nainnych,
dużychnekropolachichudziałjestzdecydowaniemniejszy:wCecelach,pow.siemiatycki,
47Por.R.MADYDA-LEGUTKO2011,45,137,tabl.XII:6-10,XIII.Podobną-choćnieidentyczną-tarczkęma
okucieznalezioneluźnonaprzeworskimcmentarzyskuwKraśniku-PiaskachnaLubelszczyźnie,wtymprzypadku
zupełnieinaczejukształtowanejestjednakzakończenieskuwkidonitu(niepubl.,udostępnioneprzezZbigniewa
WichrowskiegozMuzeumRegionalnegowKraśnikuw2000roku).NekropolazKraśnikafunkcjonowaławfazach
B
2b-C
1a,możetakżeC
1b(Z.WICHROWSKI2000,103);sugerowanewcześniej,napodstawiegrotuzzadziorami,dato-
waniejejpoczątkównafazęB
1(A.KOKOWSKI1991,90-91,ryc.44:b)możebyćzakwestionowane,grotytypuF/2
występująbowiemwzespołachzfazB
1-C
1a(P.KACZANOWSKI1995,31,tabl.XVI:9).Kolistą,choć„odciętą”przy
trzonku,tarczkęmateżokuciezgrobu9zKalinowanaŚląsku,zzespołu,którymożnaumieszczaćwhoryzoncie
fazB
2-C
1(J.SZYDŁOWSKI1959,164,ryc.IV:g;R.MADYDA-LEGUTKO2011,137,tabl.XIII:5).
48W.ŁĘGA1938,35,tabl.IX:10;Kostrzewski,Spuścizna,teka14:PomorzeGdańskie.Okreslateński.Cmentarzysko
wRządzu,pow.Grudziądz.Okucietojestewidentniemłodszeniżinneelementywyposażeniagrobowego(W.ŁĘGA
1938,34-35,tabl.IX:4.11,XI:8,XII:4;Kostrzewski,Spuścizna,teka14;J.KOSTRZEWSKI1919,284[tuwymieniam.in.
2.kaiserzeitl.Riemenbeschlägen],291,296,310,356-357,nr27),cobudzićmusiwątpliwościodnośniedojegopocho-
dzenia(por.M.STĄPOREK2007,203;E.BOKINIEC2008,286[winwentarzugrobuniewspominategożokucia];
R.MADYDA-LEGUTKO2011,47,przyp.93).
49Warszawskawystawastarożytnościotwartazostała1czerwca(por.np.„KurjerWarszawski”nr139
z20maja/1czerwca1856r.).
50NiepublikowanebadaniaPanaRadosławaProchowiczazPaństwowegoMuzeumArcheologicznegowWar-
szawie(zbioryPMA,IV/10472),któremudziękujęzainformacjedotyczącetejnekropoli.
