Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
1.Zadaniarozwojowe–podstawyteoretyczne
1.2.2.Modeleczynnikówryzykaizasobów
wprzebiegurozwojudzieciimłodzieży
Wewspółczesnychmodelachwyjaśniającychzaburzeniaiodpornośćna
różnekonfiguracjeczynnikówryzykaczęściejzwracasięuwagęnaprzy-
czynyimechanizmyzaburzeńniżnapojęciezasobów.Analizaliteratury
przedmiotuwskazuje,żesytuacjażyciowadzieciimłodzieży,rozumiana
jakoczynnikiryzyka,jestdokładnieopisanaiudokumentowana,natomiast
znaczniesłabszyjestopisiempirycznaanalizamodelówzasobów,które
powstającwróżnychfazachżycia,wpływająnaprawidłowyrozwójlub
uruchomienieprocesówzdrowienia.Wynikatozproblemów,jakiespra-
wiajednoczesneomawianiepodejściapatogenetycznegoisalutogenetycz-
nego(Cierpiałkowska,Sęk2005).
Mimotychwyraźnychtrudnościwostatnichlatachprzeprowadzono
znaczniemniejbadańnaukowychdotyczącychosób,którenieradząsobie
zpatologicznymioddziaływaniamiśrodowiska,narzeczanalizytychjed-
nostek,któremimotrudnychiniesprzyjającychwarunkówrozwijająsię
prawidłowoiodnosząsukcesy.Współczesnemodelepsychopatologiiroz-
wojowejkładąnacisknaidentyfikacjęiwzajemnąinterakcjęczynników
ryzykaizasobów.Pozwalatoopisaćizrozumiećmechanizmyprzyczy-
niającesięzjednejstronydorozwojuzachowańproblemowychudzieci
ześrodowiskdysfunkcyjnych,azdrugiej–dopozytywnejadaptacjitych
dzieci,polegającejnaumiejętnościprzeciwstawianiasięwielunegatyw-
nymczynnikom.
Sytuacjadzieciwychowującychsięwrodzinachdysfunkcyjnychróżni
sięzarównokontekstemwystępowaniaczynnikówryzyka,jakireakcjąna
ekspozycjętychczynników.Zewzględunanasilenieoddziaływaniaczyn-
nikówryzykawśrodowiskuorazrodzajereakcjinateczynnikimożna
wymienićczterypodmiotowegrupy:1)dziecirozwijającesięprawidło-
wo,którewychowująsięwprzyjaznymśrodowisku,iwłaściwiebezpro-
blemowe;2)dziecisprawiająceproblemy–wychowująsięwśrodowisku
oniskimstopniuzagrożeniaczynnikamiryzyka,alepomimosprzyjają-
cychwarunkówsątrudne;3)dziecipodatne–narażonenaskumulowa-
nedziałanieczynnikówryzykaizgodniezprzewidywaniamiwdużym
stopniusprawiająceproblemy;4)dzieciodporne(resilience)–wychowują
sięwśrodowiskuznacznegonasileniaczynnikówpatologicznych,amimo
tosprawiająmałoproblemów(Ostaszewski2005).Dziecizgrupy3.i4.
–mimonarażenianaoddziaływaniewieluskumulowanychnegatywnych
