Содержание книги
перейти к управлению читателемперейти к навигацииперейти к деталям бронированияперейти к остановкам
przewidywalni,majątrudnościznawiązywaniemipodtrzymywaniemkon-
taktówinterpersonalnych,którenieopierałybysięwyłącznienaspożywaniu
alkoholu.
Zespółuzależnieniaodalkoholu,częstookreślanymianemchorobyal-
koholowej,uzależnieniaodalkoholubądźwskróciealkoholizmem4,jestza-
liczanydouzależnieńsubstancjalnych5.Szerokozakrojoneklinicznebadania
katamnestyczneodnoszącesiędoprzebieguorazsymptomówalkoholizmu
przeprowadziłwdrugiejpołowieXXwiekuElvinMortonJellinek.Jegopra-
ceempirycznieuzasadniłytraktowaniealkoholizmujakochorobywkontek-
ścietakiegosymptomuróżnicującego,jakimbyłautratakontrolinadilością
spożywanegoalkoholuporozpoczęciuprzezjednostkępicia(Cierpiałkow-
ska,2000:27).KsiążkaJellinkaTheDiseaseConceptofAlcoholismugruntowała
współczesnerozumieniealkoholizmujakochorobyprzewlekłej.Autorten,
analizująckontekstpiciaorazjegoformy,wyróżniłpięćróżnychtypówalko-
możnaspotkaćsięzokreśleniem„szkodliweużywaniesubstancjipsychoaktywnych”,zkolei
wklasyfikacjizaburzeńpsychicznychAmerykańskiegoTowarzystwaPsychiatrycznegoDSM-5
pojawiasięokreślenie„zaburzenieużywaniasubstancji”.Wobydwuklasyfikacjachzauważal-
nesąróżnicewstopniuszczegółowościopisuniniejszegozaburzenia.Mianowiciewklasyfika-
cjiDSM-5szczegółowiejopracowanokryteriadiagnostyczneodwołującesiędoomawianego
zjawiska,zkoleiwICD-10sąznaczniebardziejogólnikowe(Cierpiałkowska,Ziarko,2010:87;
Iwanicka,Olajossy,2015:296-297).Równocześnienależypodkreślić,żewklasyfikacjiDSM-5
„zniknął(bądźpozostałcząstkowy)podziałnauzależnienieinadużywaniealkoholu”(Iwanic-
ka,Olajossy,2015:297).JerzyMellibrudaorazZofiaSobolewska-Mellibrudaodróżniająnad-
używaniealkoholuodalkoholizmu,określając,żezpierwszymmamydoczynieniawówczas,
gdyintensywnośćiilośćwypijanegoalkoholuprzynosijednostceszkody,azdrugimwmo-
mencie,gdymimodoświadczaniatychszkódjednostkaniezaprzestajepicia(Mellibruda,Sobo-
lewska-Mellibruda,2006:85).
4Krytycznegoujęciastosowaniaterminologii„uzależnienie”oraz„nałóg”dokonałCarl-
tonK.EricksonwswojejksiążcezatytułowanejNaukaouzależnieniach.Odneurobiologiidosku-
tecznychmetodleczenia.Autortenpodkreślił,żesłowo„nałóg”bywanadużywaneijestnie-
naukowe,zbytrozległe,niejasne,błędnierozumiane,stygmatyzujące.Erickson(2010:23)pisze:
„«nałóg»todoskonałesłowo,gdyktośchcemówićozachowaniachwymykającychsięspod
kontroli(ł)”.Dokonujesięprzytymrozróżnieniamiędzyuzależnieniemfizjologicznym(czy-
litakim,wktórymwystępujezespółabstynencyjnyoraztolerancja,będącanaturalnąreakcją
organizmuwynikającązpowtarzającegosięstosowaniawybranychleków)azespołemuza-
leżnieniaodsubstancjipsychoaktywnej(czylikompulsywnymużywaniemimyśleniemotej
substancji,cowarunkujeszkodędlainnychczynnościizajęć)(Stewart,2013:97).Celemtego
opracowanianiejestdokonanieszczegółowegorozróżnieniaikrytycznegoujęciastosowania
wspomnianejterminologii;należyjedyniezasygnalizować,żewciążistniejąsporywśródgrupy
badaczyzajmującychsięomawianąproblematyką,dotyczącezastosowaniaokreślonejtermino-
logiiijejkategoryzacji.
5Uzależnieniasubstancjalnesąkonsekwencjązażywaniaśrodkówpsychoaktywnych,
zkoleiuzależnienianiesubstancjalnewystępują,gdyjednostkajestuzależnionanaprzykładod
jedzenia,surfowaniawInternecie,uprawianiasportówitp.(Cierpiałkowska,2006:21).
14
WydawnictwoNaukoweUAM–wszelkieprawazastrzeżone
