Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
8
ANTONIZAJĄC
pobytwłagrzeczyciężkachoroba5.OryginalnośćdziełaLipskiegojestniezaprzeczal-
na,choćjegoutworybudząskojarzeniaztwórczościąinnychpisarzydwudziesto-
wiecznych,którzyeksperymentowalizformami,stylamiinarracjami,poszukując
formułzdolnychoddaćlęk,niepokój,egzystencjalnychaos.JeleńskinazywaLip-
skiegoflnowympisarzem”,któregoidiomtwórczyjestświeżyioryginalny–raczej
wyznaczanieznanywcześniejparadygmat,niżnaśladujezastaneschematyrepre-
zentacji,nawetkiedyodnosisiędofundamentalnychtematówliteraturypowojennej.
PrzykładstanowiopowiadanieDzieńinoc(nagrodzoneprzezflKulturę”w1955r.),
wktórymLipskioddajedoświadczeniełagrowewsposóbsurowyiwstrząsający,bez
dokumentalistycznegozacięciaczykonturunarracyjnego.Skupiasięnakonkrecie
wydarzeń,poddanychjednakdeformacji.Brutalnaiwyrafinowana,pozbawiona
ozdobnikówprozarezonujezanomiąświatawojennego,zjejskrajniesubiektyw-
nymdoświadczeniem–cielesnymizmysłowym.
WrecenzjiDniainocyPankowskipisałoflkrótkich,rąbanychzdaniach”tworzą-
cychflaurębliskąhalucynacji,któraogarnianasspoconymoddechem”6.Połączenie
formy,tematykiinastrojutekstuwydajesiękluczowe;nietylkoekspresjaobrazowa-
nia,lecztakżekształtnarracjisprawiają,żepisarstwoLipskiegosilnieoddziałujena
czytelnikaiprowokujewyrazistereakcje,zarównointelektualne,jakiafektywne7.
OpisującwrażeniazlekturyLipskiego,komentatorzyibadaczkiczęstoposiłkują
sięsformułowaniamiwykraczającymipozahermeneutycznydyskursinterpretacji,
znaczeniaisensu.Mowaoflściskaniuzagardło”8,flszoku”,flzdumieniuizgrozie”,
flporażeniu”9wywołanymprzeztekstflsproszkowany”,flzgruzowany”,flzeżwiro-
5SzczegółoweinformacjenatematbiografiiLipskiegoznajdująsięwnastępującychpublika-
cjach:H.Gosk,Jesteśsamwswojejdrodze.OtwórczościLeoLipskiego,ŚwiatLiteracki,Izabelin1998;
A.Maciejowska,Słowowstępne,[w:]L.Lipski,Powrót,InstytutLiterackiflKultura”–InstytutKsiążki,
Paryż-Kraków2015,s.5–23;taż,Przewodnikpowyborze,[w:]L.Lipski,Prozawybrana,wyb.,oprac.
iposłowiemopatrzyłaA.Maciejowska,Czarne,Wołowiec2022,s.5–29;A.Zając,Życieitwórczość
LeoLipskiego(Lipschütza)-kalendariumbibliografczne,flArchiwumEmigracji”2022,z.30,s.14–30.
6M.Pankowski,Wolnyodłzy,flKultura”1957,nr7–8,s.213.
7Por.A.Dauksza,Nosicielpamięci.EkonomiaafektuLeoLipskiego,[w:]tejże,Afektywnymoder-
nizm.Nowoczesnaliteraturapolskawinterpretacjirelacyjnej,WydawnictwoIBLPAN,Warszawa2017,
s.117–158.
8Giedroycpiszewliściez16lipca1960r.doJózefaWittlina:flTerazwydajęksiążkęLeoLipskiego
Piotruś,którajestksiążką[ł]wręczobsesyjną,jeśliidzieoseksualizm.Dosłownieściskawgard-
le,jaksięjączyta,alewtymjest–przynajmniejmoimzdaniem–wielki,samorodnytalent”([w:]
J.Giedroyc,J.Wittlin,Listy1947-1976,oprac.,wstępemiprzypisamiopatrzyliR.Habielski,P.Kądzie-
la,TowarzystwoflWięź”,Warszawa2017,s.306).
9Wskazaneokreślenia(autorstwa,odpowiednio,JarosławaFazana,AdamaLipszycaiAgnieszki
Maciejowskiej)pojawiająsięw:A.Frączysty„Mały,czułybrutal”-ankietaliteracka,flMałyFormat”
2018,nr5,http://malyformat.com/2018/05/maly-czuly-brutal-ankieta-literacka/[dostęp:27.08.2022].
