Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
EwaWąchocka
Doświadczeniepamięci
Dzisiejszetekstydlateatrumniejzajmująsięprzedstawieniemflobiektyw‑
nej”sytuacjiczłowiekawświecie,bardziejzaśformamiistnieniaifunkcjono‑
waniemjegowłasnegoświata.Dziejesiętakzpewnościąnaskutekreorienta‑
cjidwudziestowiecznegodramatu,któryeksponujeznaczenieindywidualnego,
subiektywnegoprzeżycia.Wypieraonotradycyjniepojmowanedoświadcze‑
niemającewymiarwspólnotowyistajesiękluczowąkategoriądoświadcze‑
niarzeczywistościorazgłównymprzedmiotemprzedstawienia—odStrind-
bergaiekspresjonistówprzezteatrabsurdupozróżnicowanewspółcześnie
odmianydramaturgiiflja”.Dlatejsubiektywnejpostacidoświadczeniarównie
istotnawydajesię—zgodniezrozróżnieniemzaproponowanymprzezJohna
R.Searle’a—subiektywnośćwsensieontologicznym,wktórympodmiottrak‑
towanyjestjakowarunekdoświadczenia,cosubiektywnośćwsensieepiste‑
micznym,którąprzypisujesiętreściomiwyobrażeniom,zależnymodnastawie‑
niapodmiotu1.Jednocześniedużoczęściejdajesięzauważyćzainteresowanie
pamięcią,nieprzypadkowezapewnewzwiązkuzrozpademspójnejkonstrukcji
postaciifltwardej”strukturypodmiotowościwnowyminajnowszymdrama‑
cie.Zainteresowaniejużnietylejejfunkcjąmediacyjnąwkorelowaniuplanów
czasowychutworu,ilejejfenomenemimechanizmami.Pamięćstajesięobiek‑
temrefleksji,przedmiotemwątpieniainostalgicznychrewizjijakojedenzfun‑
damentówkonstytuującychludzkąświadomośćizworniktożsamości.
Wdramacieopartymzasadniczonaprezentacjiakcjiteraźniejszejprzywoła‑
nieminionychwydarzeńjestceloweiniezbędneotyle,oilesłużywyświetleniu
przyczynukazanegokonfliktu.HenrykIbsen,choćpoważnienaruszyłpropor‑
cjemiędzyteraźniejszościąaprzeszłością,nieprzekreśliłprzecieżsamejtejrela‑
cji,leczwytrwalepenetrowałzamierzchłetajemniceipoczynaniaswoichboha‑
terówwłaśniedlatego,żebypokazać,jakbardzostłumionanapozórprzeszłość
1J.R.Searle:Umysłnanowoodkryty.Przeł.T.Baszniak.Warszawa1999.
