Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
publicznejwykazało,że55%ludnościuznawałonazizmzadobrycodoidei,tylkoźle
wprowadzonywżycie.Tylko35%oceniałogokrytycznie.
Niemcyniedomagalisięzatemsankcjiprzeciwkotym,którychzwycięzcyuznawali
zawinnychlubzazbrodniarzy.Napoczątkuroku1946,redaktor„FrankfurterHefte”
odnotowywał,żejegorodacynieczująsięwinniiodmawiająakceptacjiprawdy.
Szeregbadańpokazujeponadto,żew1945r.Niemcyodrzucaliwszelkąodpowiedzialność
zawybuchwojnyijejskutki.Uznawalisięraczejzaofiary,azbrodnie–wedługpowszechnej
opinii–byłyudziałemobydwustron.Dotegostopnia,żemetropolitaKolonii,kardynałFrings,
zaproponowałposadzenienaławieoskarżonychwNorymberdze,równieżautorówalianckich
bombardowań.Cowięcej,gdypojawiałsiętematzbrodnidokonanychnawschodzie,każdy
Niemiecochoczoodpowiadał:„Niewierzęwto”.Tegorodzajupostawaodrzuceniaznajduje
swojewyjaśnienierównieżwtym,żealiancirozpowszechnialitezęozbiorowejwinie,
podczasgdyNiemcyindywidualnienieczulisięaniodpowiedzialni,anitymbardziejwinni
czegokolwiek.Równocześnieniechcielidostrzegaćprzejawówoporu.Wedługnichniebyło
bowieminnejmożliwości,jakprzyłączeniesięiślepenaśladownictwo.TakNiemcytłumaczyli
swojezachowaniezanazistowskichrządówiumacnialipostawę
Volksgemeinschaft
.Emigrancistawalisięwięctchórzamiczywręczdezerterami.Jeden
znich,pochodzącyzZagłębiaSaary,HeinrichWackerpowiedziałwprost:„Jednarzeczjest
pewna.Gdybyjutrowycofanowojskaokupacyjne,pojutrzebylibyśmypowieszeni
nadrzewie”.JedyniepartiakomunistycznaipoczęściSPDgłosiłyinnepoglądy,
piętnując„kapitalistów”jakowinnychwywołaniawojnyiprzeciwstawiającich„milionom
pracujących”.
Wrzeczywistościwinnychbyłowielu.Około250tys.NiemcówbrałoudziałwHolokauście,
czytojakoplaniści,jakowykonawcy,czyjakorobotnicy.Kilkasettysięcyinnychsiałośmierć,
łamiącpostanowieniaukładówokonfliktachzbrojnych.
Jedenzwielufaktówdajedowódnato,żeniemieckasolidarnośćopartabyła
napowszechnympoczuciuniewinnościoraznaodrzuceniuwszelkiejkary:chodzioincydent
wWerl,doktóregodoszłowroku1952,tojestwokresie,wktórymludnośćwiedziałajuż
więcejopopełnionychzbrodniach.Gdygrupazbrodniarzywojennychuciekłazbrytyjskiego
więzienia,amiejscowaludnośćstanęłapoichstronie,ci,którzyzlokalizowaliuciekinierów
wolelizachowaćmilczenie.NależącydoSPDmiejskiradnyzdecydowałsięich
zadenuncjować,przezconatychmiastokrzykniętogozdrajcąizagrożonomulinczem.Nawet
SPDskrytykowałago,apotemwykluczyłazeswegogrona.Zbiegłychzbrodniarzywspierał
równieżtygodnik„DerSpiegel”,podczasgdy„Stern”opublikowałzdjęciedenuncjatora
zpodpisem:
DergrössteLumpimganzenLand…dasistundbleibtderDenunziant
(„Największymłajdakiemwcałymkraju…jestibędziedenuncjator”).
Istniałjeszczeinnysposób,byuchronićsięprzedczystkami.Byłatodroga,jakąobrał
kardynałFaulhaber,któryjużwpierwszychmiesiącachpokapitulacjirozpowszechniałpogląd
ostawiającymopórKościelekatolickim.Wspieranaprzezpozostałychduchownych,legenda
tastaniesięustalonąodgórnierzeczywistością.
Ogółpowyższychpostawsprowadzałsiędojednegozałożenia:niechcianobrutalnego
zerwaniazprzeszłością,zerwania,któregowiększośćNiemcówniepragnęła.Militarna
iludzkakatastrofa,jakąstanowiłaklęska,zrodziławielkąsolidarnośćmiędzywszystkimi:
aktywnyminazistamiipozostałymi.
Podobnierzeczsięzresztąmiaławprzypadkuwielkichnurtówpolitycznychsprzed1933r.
Todlategoniebyłożadnegowyrównywaniarachunków,któregoaliancisięspodziewali.
Pierwszemiesiące:międzyzerwaniemaciągłością
Wbrewokazywanymprzezzwycięzcówintencjom,zjawiskaciągłościwspółistniały
zprzypadkamizerwaniajużwpierwszymokresie
StundeNull
,wmajuiczerwcu1945r.
Zerwanieznazistowskimreżimemurzeczywistniłosiępoprzezzniknięciezpolitycznego
krajobrazutrudnejdooszacowanialiczbywysokichrangąnazistów.Niektórzypopełnili
samobójstwowchwiliwkroczeniaaliantówdokrajulubwkrótcepotem.Wśródnich,poza
samymHitlerem,byłokilkuwysokiejrangidygnitarzy,takichjakGoebbels,Himmlerczy
RobertLey,zwierzchnikFrontuPracy(
DeutscheArbeitsfront
–DAF).Podobnieuczyniłowielu
innych,sprawującychznaczącefunkcje,jakniektórzygauleiterzy(przywódcypartii
wposzczególnychjednostkachadministracyjnych).Byłtopoczątekprawdziwegozerwania
Niemieczpoprzednimustrojem,nawetjeślinasamobójstwoniezdecydowalisięprominenci
SSczywysocyrangąpolicjanci.Drugągrupęstanowilinazistowscydecydenci,wtym
ci,którzywpadłszywręceSowietówzostalistracenilubzmarli,czytowobozach
