Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Literaturagdańska.Narodyihistoria
31
przypadkachkultywującychmęskiebraterstwokończącesięczęstoprakty-
kamihomoseksualnymi.NiewciągałygotakżeHnarodowe”dyskusjewczasie
kąpielizdrowotnych.AzdrugiejstronyjestGrassijegoBlaszanybębenek:
bezszczególnegodramatyzowaniasytuacjiGrassinformujeotym,żemiesz-
kanieMatzerathówzajmujeżydowskiocalenieczTreblinki,panFajngold,
zaśprawowitymwłaścicielompozwalazamieszkaćwpiwnicy.TekstyChwina,
zwłaszczaHanemann,wskazująniezmiennienafakt,żetzw.nowimieszkańcy
Gdańska,przybyszezespalonejWarszawy,Wilna(aszerzejziemkresowych)
zajmujądomyimieszkaniaponiemieckichjegomieszkańcach,używająich
pościeli,posługująsięsztućcami,naktórychsąwygrawerowanemonogramy
poprzednichwłaścicieliitp.Sątozachowaniaisytuacjenajzupełniejpod-
stawowe,rudymentarne,októrychpisałwswojejksiążceWyklętyludziemi
FrantzFanon,podkreślającpragnieniezajęciamiejscapanaprzezniewol-
nika,czy–ostrożniej–przezsubalterna.Jakkolwiekosobiścieuważamjeza
naganne,anawethaniebne,należądotzw.obiektywnejprawdyhistorycznej
ibyłypowszechniepraktykowane,ichinterpretacja,bardzoczęstopołączona
zpolitycznąideologizacją,należydoodbiorcy.Nieznajdujesięwsamych
tekstach,jestwobecnichzewnętrzna,pozostajezatemdomenąinterpretacji,
aniekonstrukcji.Natympolegazasadniczaróżnica.Można,jaksięzdaje,
wyprowadzićztegopewnązasadę:tekstypisanebezuwewnętrznionejświado-
mościpostkolonialnejpozostająnapoziomienagichfaktów,którychwłaściwe
(lubHwłaściwe”,czyliintencjonalne,zideologizowane)rozumieniewytwarza
sięwdrodzeinterpretacji.Częstoexpost,jaktosiędziejewprzypadkupowie-
ściJosephaConrada.Tekstyzaśpisanezeświadomościąideologiipostkolo-
nializmu,jegojęzyka,założeńitp.wchodząnapoziomznaczeńsymbolicznych,
mówiąomoralności,zawłaszczaniujęzyka,wyobrażeńreligijnych,patriotycz-
nychsymboliitd.,czylisięgająrozpoznańHomiegoBhabhy50.Wgruncierzeczy
wobuprzypadkachniemówimyoniczyminnym,jakodyskursach.Dyskurs
bowiem,wjednejzmożliwychzwięzłychdefinicji,toużyciejęzykawdanym
miejscuiczasie.Takrozumianyjęzykzamykawsobiewszystkieistotneele-
mentypowszechnego,publicznego,czasemtylkonarodowego,alegdytrzeba
–światowegodyskursu,doktóregopojedynczyczłowiek–możebyćnimna
przykładpisarz–dopisujetylkoswojeglosyikomentarze51.Dyskurspost-
kolonialnyzacząłsięrozwijaćwlatachsześćdziesiątychXXwieku,tozatem,
cozdarzyłosięwGdańsku,Wrocławiu,GliwicachczyPrusachWschodnich
50Zob.HomiBhabha,Miejscakultury,tłum.TomaszDobrogoszcz,Wyd.UJ,Kraków2010.
51Por.MichelFoucault,Porządekdyskursu,tłum.MichałKozłowski,słowo/obrazteryto-
ria,Gdańsk2002;MieczysławDąbrowski,Dyskursjakoprzedmiotkomparatystyki,w:tegoż
Literaturaikonteksty.Rzeczyteoretyczne,DomWydawniczyElipsa,Warszawa2011,s.167–202.
