Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
I.Zagadnieniawprowadzające
towaćjakonajlepszerozwiązanie
79
,jakozłotyśrodekpomiędzykolektywistycznym
komunizmemachromającąwówczasdemokracjąliberalnąjakoustrojemzarówno
państwowym,jakigospodarczo-społecznym
80
.WEuropiepojawiłsięwięcpodziw
dladokonańfaszyzmu,ajedynieśrodowiskalewicoweinaczejoceniałysytuację.
Zarównoprasa,jakiliteraturawtymczasiezawierałapochwałysystemu,naczele
któregostałMussolini.Wierzonotakżewkryzysdemokracjiliberalnej,którazarówno
podwzględempolitycznym,jakigospodarczymwykazywałabardzopoważnerysy.
DParlamentaryzmgnije”1pisanoogłaszającsystempolitycznyopartynawielopar-
tyjnościzaniewydolny,anawetzzasadyszkodliwy.
Takieobiegowekonstatacjedotyczącefaszyzmuwłoskiegobyłyrozpowszechnione
wIIRzeczypospolitej.Jednakniektórzypolscypolitycyjużdośćwcześniewidzieli
głębiejkwestięrecepcjiwnaszymkrajuinspiracjipłynącychzItalii.Wroku1927,
awięcwpięćlatpoobjęciurządówweWłoszechprzezMussoliniegoijegopartię,
endeckiideologipolitykTadeuszGluzińskistwierdzałniezrozumienieistotyfaszyzmu
wkręgachzainteresowanejnimwPolsceczęściinteligencji
81
.Dopierozupływem
lat,zwłaszczawrazzwybuchającymirozmaitymizadrażnieniamipomiędzyreżimem
włoskimaStolicąApostolską,którychniebyłojednakzbytwiele,zaczętodostrzegać
stopniowoistotnecechyfaszyzmu,którepoczątkowoprzysłaniaływyobrażeniaojego
skłonnościachdobudowaniaładu,solidarnościspołecznejidobrobytu.
ZastanawiającsięnadrecepcjąhasłafaszyzmimportowanegodoPolskizWłoch
niemożnaniewziąćpoduwagębroszuryksiędzaZdzisławaŁuczyckiego,proboszcza
zNałęczowa,podwymownymbardzotytułem:Jakjasobiewyobrażamfaszyzmpol-
ski.Zostałaonawydanawroku1926
82
.Wrozdziałkuwstępnympt.Określenieicel
faszyzmupolskiegoŁuczyckitwierdzi,iżkierunektentoDrozumna,uczciwaicelowa
Akcja(względniePraca,Ruch,Koalicja)wszystkichwarstwnarodupolskiego,powo-
łanadoistnieniakoniecznąpotrzebąuzdrowieniabardzoniezdrowychstosunków,
jakiepanująobecniewnarodzieipaństwiepolskim”.
Wśródwysuwanychtampostulatówwidzimytypoweiwłaściwedlakatolickiej
itradycjonalistycznejczęściinteligencjipolskiejpostawy,conajmniejniechętne
nietylkowszelkimlewicowym,aletakżeiliberalnymtrendompolitycznym,gos-
-podarczymiobyczajowym.
WkońcuswojejbroszuryksiądzŁuczyckistwierdza:DInstatuareomniainChristo,
tocel,metodaizakrespracfaszyzmupolskiegoikatolickiego,toustawa,StatutFa-
szyzmudowszystkichzbożnychjegopoczynań,ideałów,świętościidorobków,naro-
79
J.W.Borejsza,Rzymawspólnotafaszystowska:openetracjifaszyzmuwłoskiegowEuropie
Środkowej,PołudniowejiWschodniej,Warszawa1981,s.29.
80
O.Grott,FaszyściinarodowisocjaliściwPolsce,s.14.
81
H.Rolicki(T.Gluziński),Celeidrogipropagandywywrotowej,Warszawa1927,s.17.
82
Z.Łuczycki,Jakjasobiewyobrażamfaszyzmpolski,Lublin1926,passim.
39
