Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdział1.Powstaniedynastiiipoczątkipaństwa
19
niejszeniżgdzieindziejgrody.ByłytomiędzyinnymiwarowniewMora-
czewieczywGrzybowie.Wlatachczterdziestychzbudowanezostałygrody
wGnieźnie,Gieczu,naOstrowieLednickimiwPoznaniu.Takpotężnych
ilicznychwarowniniebyłonainnychziemiachpóźniejszejPolski.Spośród
nichtylkowGieczupotężnygródzXw.zostałpoprzedzonymocnoufor-
tyfikowaną,leczniewielkąwarownią,którapowstałaokoło865r.,nato-
miastwGnieźnieistniałowcześniejosadnictwootwarteiwspomnianemiej-
scekultowe.
Jednocześniezbudowądużychgrodówdasięstwierdzićlikwidowanie
małychgródkówplemiennychnaterenachzamieszkanychprzezplemiona
sąsiadującezziemiągnieźnieńską.Procestenjestdobrzewidocznywgęsto
zaludnionymdorzeczuObry.Zamiastnichodkońcalatpięćdziesiątychażdo
latsiedemdziesiątychXw.zaczęłytampowstawaćdużegrody,międzyinny-
miwSantoku,Międzyrzeczu,Krośnie,Śremie,PiaskachczyRydzynie.Wtedy
równieżzbudowanezostałyumocnieniaWłocławka,Kałdusakołodzisiejsze-
goChełmna,Łęczycy.ZapewneteżwówczasufortyfikowanobrzegiNoteci.
Pozabezpieczeniutegoterytoriumwlatachsiedemdziesiątychiosiemdziesią-
tychXw.zaczętorozbudowywaćiwzmacniaćfortyfikacjeGniezna,Poznania,
GieczaiOstrowaLednickiego
11
.
Archeologiapozwalateżzauważyćdużenagromadzeniecennychim-
portowanychprzedmiotówwgrodachziemignieźnieńskiej.Jesttobroń,
ozdoby,atakżesrebrowpostacimonet.Ponadtoceramikaznajdowanawgro-
dachróżnisięodtypowejceramikiziempolańskich.Podczasgdywpierwszej
połowieXw.Polaniewyrabialiczęściowotylkowytaczane,grubegarnki,
wgrodachioboknichznajdowanesąteżnaczyniaocieńszychściankach,
całkowiciewytaczanenakolegarncarskim.
WXw.naziemiachpóźniejszejWielkopolskidoszłodopoważnych
zmiandemograficznych.JakdowodziKurnatowski,wkońcuXw.najludniej-
szabyłaziemiagnieźnieńska.Dogęściejzaludnionychnależałyteżokolice
PoznaniaiterenypołożonenazachódodGopła.Niewieleimustępował
rejonznajdującysięnapółnocnywschódodtegojeziora.Natomiastziemie
nadobrzańskiebyływkońcuXw.rzadziejzaludnioneodziemignieźnień-
skiej.Wyludnieniunatomiastuległzachódipółnocnyzachódpóźniejszej
Wielkopolski.WynikibadańKurnatowskiegosugerują,żeziemiagnieźnień-
skaiterenyleżąceodniejnawschódipółnocnywschódorazokolicePo-
znaniarozwinęłysięznacznieszybciejniżpozostałeziemiepolańskie.Wska-
zująteżnaregres,jakidotknąłniektóretereny
12
.
11
Z.iS.Kurnatowscy,OprzemianachregionuWielkopolskiwczasachpiastowskich,w:
Hominesetsocietas.CzasyPiastówiJagiellonów.StudiaofiarowaneAntoniemuGąsiorowskiemuwsześć-
dziesiątąrocznicęurodzin,Poznań1997.
12
S.Kurnatowski,Studiaosadniczenadstrukturązasiedleniaigospodarką,w:Ziemie
polskiewXwieku,s.339-342.
