Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdział2.WejściedocywilizowanegoświataoMieszkoI
43
religijno-cywilizacyjnego,którydominowałnazachodzieinapołudniuEuro-
py.Ówczesnepaństwachrześcijańskiezajedenzcelówswojejdziałalności
uznawałyszerzeniewiarychrześcijańskiej.Doakcjimisyjnejbyłszczególnie
zobowiązanycesarz.Koniecznośćułożeniastosunkówzinnymipaństwami,
stosunekdochrześcijaństwa,trudnościwprowadzeniudalszejekspansji-
tobyłynoweproblemy,którychnieznalipoprzednicyMieszka.
Pierwszymposunięciemksięciagnieźnieńskiegobyłonawiązaniekon-
taktówzCzechami.Najprawdopodobniejw965r.doszłodozawarciatrakta-
tupomiędzynimaBolesławemczeskim.Układtenzostałwzmocnionymał-
żeństwemMieszkazcórkąwładcyczeskiego,Dobrawą.Wtedyteżzapewne
MieszkoporazpierwszywyraziłwobecksięciaCzechwolęprzyjęciachrztu.
PrawdopodobniewtymsamymczasiezdecydowałsięMieszkonapo-
rozumieniezNiemcami.Łowmiańskiprzypuszcza,żetraktatpolsko-niemiec-
kizostałzawartyjużw964r.,dopodjęciategokrokumiałazmusićksięcia
gnieźnieńskiegoklęskaponiesionawwojniezGeronem
40
.Ponieważjednak
uznaliśmywcześniej,żeklęskitejniebyło,nieNiemcyzmusiliwładcęPolan
dozawarciaprzymierza.Zapewneinicjatywatawyszłaodniego.Stałosięto
chybaniew964r.,lecz-jaktwierdziLabuda-okołoroku966.Wtedyteż
ostateczniezdecydowaćsięmiałMieszkonaprzyjęciechrztu
41
.
Wysuwanesąróżnedomysłynatematpowodów,któremiałyskłonić
polańskiegowładcędopodjęciategokroku.Jegodecyzjęrozpatrywanonatle
sytuacjiwewnętrznejpaństwa,wskazywanonachęćneutralizacjizagrożenia
przymusowąchrystianizacją,którejdokonaćmieliNiemcy.NajpewniejMiesz-
kiemkierowałsplotprzyczyn,należyjeterazkolejnoomówić.Zacznęodsy-
tuacjiwewnętrznej.
NiewszyscypoddaniMieszkawidzieliwnimcharyzmatycznegowład-
cę,nieprzezwszystkichuznawanybyłteżgnieźnieńskiośrodekkultu.Praw-
dopodobniewpaństwiePolanbyłowieletakichośrodków,jedenznich,
umieszczonynaŁysicywGórachŚwiętokrzyskich,byłznaczniewiększyod
gnieźnieńskiego.Każdyztychośrodkówkultupodtrzymywałpartykularyzm
plemienny,brakjednolitejreligiiosłabiałjednośćpaństwa.
Podobneproblemynurtowałyteżinnychwładcówpogańskich.Piszący
napoczątkuXIIw.ruskikronikarzopowiedział,jakpróbowałsobieznimi
radzićksiążękijowskiWłodzimierz.Otojegoopowieść:
IpocząłpanowaćWłodzimierzsamjedenwKijowie.Ipostawiłnawzgórzu
zewnątrzdworateremnegobałwany:Perunadrewnianego,głowajegosrebrna,
awąszłoty;iChorsę,DadżbogaiStryboga,iSmarogła,iMokosza.Składanoim
żertwy,mianującichbogami;przywożonosynyswojeicóryswojenażertwy
biesom;plugawiliziemięofiaramiswoimi[...]
40
H.Łowmiański,PoczątkiPolski,t.5,s.528in.
41
G.Labuda,Studianadpoczątkami,t.I,s.55-80.
