Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
Częśćpierwsza:Mapy,sieci,konstelacje1technikireprezentacjiprzestrzenidyskursu
eksponujesięwytwarzanie,awięcstosunekmiędzytwórcąawytworem,to
następstwemrozmaitościpodmiotówjestróżnorodnośćjęzykowa.Wróżnych
kulturachjęzykmożebyćodmienniewykorzystywany,stądwynikaidioma-
tycznośćprzestrzenikulturowo-językowej,zwłaszczanarodowej.Jednakjed-
nośćiróżnorodnośćmożnapogodzićwramachkategoriidwoistości(ambiwa-
lencji).Niemusimyostroprzeciwstawiaćbiegunówopozycji.Biegunypozostają
wnapięciu,nieeliminująsię,leczdopełniają,wzajemniewspierają,niedając
szansnaalternatywęjakojednostronnywybór.Zatemdualizmkonkretnytekst/
dyskursaoceantekstów/dyskursównieprzekreślamożliwościposzukiwania
typówtekstów/dyskursów.
Zwrotprzestrzenny
Terminprzestrzeńmawieleznaczeńbogatychwrozmaitekonotacje(zob.
m.in.ADAMOWSKI(red.)2005).Możnajednakmówićodwupodstawowychty-
pachjegosensu.Popierwsze,przestrzeńodnosisiędoświatamaterialnego.
Potocznienazywasiętaktrójwymiarowy1ograniczonylubnie1fragment
światamaterialnego(terytorium,miejsce,środowisko),wktórymzachodzą
wszelkiezjawiskafizyczne.Wfilozofiiiwnaukachmatematyczno-fizycznych
przestrzeńoznaczaabstrakcyjnąideę,atrybutmaterii.Podrugie,wznaczeniu
ocharakterzemetaforycznymprzestrzeńtraktujesięjakospołeczno-kulturowy
wytwórludziiodnosidoróżnychaspektówludzkiejrzeczywistości(realnej
iwirtualnej).Taprzestrzeńspołecznaniemusibyćtożsamazokreślonymob-
szarem(np.przestrzeńekonomiczna,przestrzeńmentalna,przestrzeńjęzykowa),
alemożebyćodnoszonadoterytorium,środowiskazwiązanegozgrupąspo-
łeczną,społecznościąowyróżnionychwłaściwościachspołeczno-kulturowych,
por.polskaprzestrzeńdyskursywna‘przestrzeńdyskursywnawPolsce’.Formy
przestrzenifizycznejispołecznejwzajemniesiętuwarunkują.
Wdziejachzainteresowaniaprzestrzeniąwidocznesąfalowanieuwagi
inwyspowy”jejcharakter.IntelektualnedziejeEuropycechujeraczejkoncen-
tracjauwaginaczasie(por.standardowesłowaepokinowożytnej:czas,postęp,
historia,ewolucja,rewolucja),copotwierdziłoświeceniowo-romantycznyprze-
łom.JednakjużwdrugiejpołowieXIXw.możnaszukaćpoczątkówzwrotu
przestrzennego,spacjocentryzmu.Wiążąsięonezmatematyką,por.geometria
Riemanna,Łobaczewskiego,Minkowskiego,Lorenza.WXXw.swojąrelaty-
wistycznączasoprzestrzeniąAlbertEinsteinfizykalizujehipotezymatematy-
ków.Fizykatworzyteoriępolaiteoriębudowyatomu.Wchemiirozwijasię
krystalografia,awbiologiiodkrytazostajespiralaDNA.Temupogłębionemu
zajmowaniusięprzestrzeniąfizycznątowarzyszywzrostzainteresowaniaprze-
