Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20
MATYLDASĘK-IWANEK
wościotwieranastępneukryte,pozawerbalnesensy.Organizacjaprzestrzenna
utworuijegofizykalne,materialneatrybutyrównieżsąelementamiznaczącymi.
Dlategowłaśnieskłaniamsiękuokreśleniuodbiorca,którewydajesiębyć
bardziejadekwatnedodoświadczeniainteraktywnychtekstówliberackich.
Pozostajęjednakprzynazwietekst,zdwóchpowodów–popierwszelibera-
turaposługujesięsłowemiliterą,nawetjeślijestonaprzedstawionazapomo-
cąobrazka(jaknp.DENATwOka-leczeniu23),nadalmożnająbadaćwkate-
goriachtekstu.Podrugieliberaturajestznaczącakulturowoitraktujęjąjako
tekstkultury.
Pojęcietekstuobejmujenietylkosłowopisane,choćjesttojedenzjegosensów,
leczrównieżwszystkiepraktyki,któremająznaczenie.Dotyczyonowytwarza-
niaznaczeńprzezobrazy,dźwięki,przedmioty(np.odzież)iczynności(np.ta-
niecczysport).[ś]możemyjeokreślićjakotekstykulturowe24.
Wtejkategoriinależyprzyglądaćsięutworomliberackimnapoziomiepo-
zatekstowymipozawerbalnym.
Fajferodcinasięodhipertekstów,któreuważaMzabardziejrozwiniętywa-
rianttakichutworówjakusłanaprzypisamiZiemiajałowaT.S.Eliotaczywręcz
stworzonyzprzypisówBladyogieńNabokowa”25,wiążącswojątwórczośćzli-
teraturą,zmaterialnymdziełem.Wliberaturzefizykalnyimaterialnywymiar
dziełajestfunkcjątekstu,naznaczonyjestsemantycznieisłużytwórcywtwo-
rzeniutekstu.JakpodkreślaRanocchi,zatemMliberaturajestformąliteratury”
26
.
ZjednejstronydziełaFajferasąutworaminapozórotwartymi,zdrugiej
–intuicyjniekojarzonesązhipertekstualnościązuwaginaswojąinteraktyw-
nośćirhizoidalnąstrukturę.Multisensorycznedoświadczenieodbioruwpisane
wutwórniejestpewne,ponieważwielopoziomowośćdziełFajferaniejestdo-
stępnadlakażdego.Polisemicznanaturaliberaturywymagaróżnorodnychkom-
petencjiiczęstoznajomościhistoriiliteraturyczyfilozofii,którychbrakmoże
blokowaćdostępdopełnegozrozumieniautworu.
Teoretycznaiobrazowagęstośćtegotekstusamazasłużyłabynaanalizęsty-
listycznąwceluuwydatnieniatropówprzejętychzliteraturyproroczej[ś]
Szczególnamieszankasugestiirodemzmitologiihinduskiejiwspółczesnejfi-
23K.BAZARNIK,Z.FAJFER:Oka-leczenie.Kraków2009.
24C.BARKER:Studiakulturowe.Teoriaipraktyka.Kraków2005,s.11.
25Z.FAJFER:Liberaturaczyliliteraturatotalnaś,MFA-art”4(2001),s.10–17.
26E.RANOCCHI:Liberaturamiędzyawangardąitradycją.Bilanspierwszegodziesięciolecia.W:Li-
beratura,e-literaturaiś,s.25.
