Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
wprowaDzeniemetoDologiczne…
|
31
nanowepytaniaformułowanewzględempierwotnejlingwistycznej
matrycy.RóżnicawobecKuhnawynikazodmiennościnaukhu
ma-
nistycznychodprzyrodniczych,tepierwszesą,oczywiście,wielo-
paradygmatyczne
68
.Wjakisposóbdyskurssięsamorozwija?Uwa-
żam,żesądwaźródła.Pierwszeznichtoogólnośćpierwotnego
dyskursuzałożycielskiego,projektującazestawmożliwychpytań,
choćgoniewyczerpująca.Wmiaręjakpodejmowanesąpróby
od
powiedzinakolejnepytania,wynikająznichnastępnepytania
czyzagadnieniadoopracowania.Wtymprzypadkudyskursjest
samowystarczalny,obywasiębezwiedzyoinnychdyskursach,nie
musinaniereagować.Tędrogęnazwęrozszerzeniemme-
tonimicznymdyskursu,czylikrokpokrokuprzechodzeniem
łańcuchowymdokolejnychzagadnień,cosugerujelogicznewyni-
kanie.Następujeprzenoszenieirozszerzanieinformacji,alewob-
rębietejsamejdomeny.Drugieźródłorozwojudyskursuwynika
zpluralizmudyskursówiichzdolnościdowchłanianiakolejnych
aspektów.Zdolnośćtajestsztucznieregulowanaizależyodtego,
wjakisposóbsamdyskurssięzdefiniuje:czyjakosystemzamknię-
ty,czyjakosystemotwarty.Istniejetuanalogia(inieprzypadkowa)
doteoriilingwistycznej,KarlaBühleramianowicie(podjętana
stęp-
nieprzezEmilaBenveniste9a)69,którysystemyznakowepodzielił
najednoklasowe(zamknięte,jaknp.systemznakówdrogowych,
ewidentnieopracowanyprzezzespółeksperckiiprzyjętyjedno-
znacznieprzezwspólnotęjęzykową)isystemy,czyteżsystemoidy
dwuklasowe(otwarte).PonieważjęzykWpotoczny”jestotwarty,tak-
żeidyskurszkoniecznościjestotwarty,chybażetakonieczność
zostaniearbitralniezablokowana.Drogęrozszerzaniawykraczają-
cąpozawłasnydyskursnazywamrozszerzeniemmeta-
fo
rycznym,ponieważnastępujetutajprzeniesieniejakiegoś
elementuzinnejdomeny,zinnegodyskursuiprzełożeniegona
własnyjęzyk,dodomenydocelowej,wchłonięcieprzezdyskurs70.
Towłaśnieekstensjemetaforycznesązdolnezmienićobowiązują-
cyprototypdyskursowy,aniekiedynawetdoprowadzićdowyod-
rębnieniasięnowegodyskursu,nowegoprototypu.Mogąprzezto
byćtraktowaneprzezdyskursyjakogroźnedlautrzymaniatożsa-
mości,zależytoodustalonegokryteriumrygoru.Szczerzemówiąc,
nieumiemdokładniepowiedzieć,jakiewzględydecydująotym,
