Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
PowstaniestyczniowewdziejachPolskiiEuropy
31
Decyzjeuzyskałyaprobatęcesarską.WPetersburguodbyłasięteżnaradanadprzy-
jęciemdalszychkierunkówdziałaniawKrólestwiePolskim.Omawianonaniejdwa
projekty:przysłanyprzeznamiestnikaGorczakowaprojektzmianautorstwaAlek-
sandraWielopolskiegoorazopracowanyprzezSekretariatStanuautorstwaWaleria-
naPłatonowanawiązującydozapisówStatutuOrganicznego.Wynikiemnaradybyło
przyznanienastępującychkoncesji:1.przywrócenieRadyStanumianowanejzgrona
notabliświeckichiduchownych;2.obieralneradymiejskie,powiatoweigubernial-
ne;3.przywrócenieKomisjiWRiOPipostawienienajejczeleA.Wielopolskiego;
4.utworzenieSzkołyPrawa50.Programustępstwcesarskichdalekibyłzarównood
zapisówkonstytucji1815roku,jakioczekiwańspołeczeństwaKrólestwa.Został
ogłoszony27marca1861roku.DelegacjaMiejskazostałaprzekształconawlojalny
WydziałObywatelski.PrzestałoistniećTowarzystwoRolnicze.AndrzejZamoyski
pozostałosobąznaczącą,choćpozbawionąorganizacyjnychpodstawdziałania.Nie
potępiałA.Wielopolskiegoaniteżniewspierałgo.Jegodziałalnośćtraktowałjako
eksperymentibacznieobserwował.A.Wielopolski,podejmującwspółpracęzadmi-
nistracjąnamiestnikaicesarza,doprowadziłdostworzenianowejsytuacjipolitycz-
nej,cowiązałosięzkoniecznościątworzenianowychpunktówodniesienia.Środowi-
skofinansistówwarszawskichuważało,żewszystkieustępstwanależyprzyjmować
inietraktowaćichjakorozwiązańdostatecznych,aprzynadarzającychsięnowych
okazjachżądaćdalszych.
A.Wielopolskiobokprogramuustępstwopracowałtakżekatalogposunięćzmie-
rzającychdolikwidacjiróżnychugrupowańpolitycznych,powstałychzarównowwy-
nikuliberalizacjiżyciapolitycznegopoklęsceRosjiwwojniekrymskiej,jakizwią-
zanychznadziejąnaprzywrócenieniepodległościwwynikudziałalnościruchówre-
wolucyjnychwróżnychkrajachEuropy.Przewidywałon:zamknięcieResursy,aresz-
towanieczłonkówtowarzystwtajnychikonfiskatęichakt,rozwiązanieTowarzystwa
Rolniczego,ogłoszeniestanuoblężeniawKrólestwie.Programtenodrzucałidee
demokratyczne.
PrzyjęcieprzezA.Wielopolskiegoideiwspółpracyzadministracjąrosyjską,któ-
rejcelembyłoprzywrócenieautonomii,oznaczałotakżeaprobatędladziałańautory-
tarnych,negującychpluralizmpolityczny.Dążeniedoeliminacjiprzeciwnikówpoli-
tycznychwynikałozchęcinarzuceniawłasnychkoncepcjiinieliczeniasięzodmien-
nościąpoglądów.Pogarszałotakżepozycjępolitycznąprzeciwnikówwichnegocja-
cjachznamiestnikiemicarem.IdeamonopolizacjiwładzybliskaA.Wielopolskiemu
wznaczącysposóbzawężałapolemanewru.Braktolerancjiwobecprzeciwników
politycznychniewróżyłrealizacjiprogramuzmian.Akceptacjakoncesjiwymagała
poszukiwaniasojusznikówwśródróżnychwarstwspołecznych.
OgłoszeniedecyzjiorozwiązaniuTowarzystwawdniu6kwietnia1861rokudopro-
wadziłodonowychniepokojów.Zarównomillenerzy,jakizwolennicyMierosławskie-
gookazalidemonstracyjniewspółczucieczłonkomTowarzystwa.Traktowaćtonależy
jakoofertęwspółpracyiwspółdziałania.Wówczasteżpojawiłysiępoglądyipostawy
przeciwneA.Wielopolskiemu.Wtychokolicznościach8kwietnia1861rokudoszło
domasakrydemonstrantów.Wojskostrzelałodotłumu.Wypadkiwarszawskieodbiły
50S.Kieniewicz,op.cit.,s.135-136.
