Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Józefa,debiutowałnałamachprasyhebrajskiejwKrakowie,wyjechałdoosmańskiej
Palestyny,pisarskichszlifównabrałwNiemczech,aklasykiemstałsięwIzraelu.Bucza-
czowipoświęciłdwiepowieści,kilkadziesiątopowiadańiksięgępamięci;żydowskiej
kondycjireligijnejiegzystencjalnej-setkistronprozy;Polsce-kilkalegendoPolin,
napisanychnazamówienieniemieckichŻydów,takichjakhistorykGershomScholem,
którzywracalidotradycjiprzodków.Byłwięcpisarzempolskim,izraelskim,niemiec-
kimczymożeaustro-węgierskim?
NiepodległąPolskęzobaczyłAgnontylkoraz-latem1930roku,gdyodwiedziłją
zpaszportemBrytyjskiegoMandatuPalestyny,jakogwiazdaliteraturyhebrajskiej.Po-
dróżtastałasięzresztąinspiracjądlapowieściOreachnatalalun(Gośćnanoc)-uzna-
nejprzezKomitetNoblowskizanajwiększe
osiągnięciepisarza
1
.Agnonjednaknietyle
podróżowałdoodrodzonejRzeczpospoli-
tej,ileprzedewszystkimdokrajulatdzie-
cinnych,Galicji,orazdoróżnychośrodków
chasydyzmuitradycyjnegojudaizmu.
Podobniezłożonajestbiogeografia
poetkiKadiiMołodowskiej.Mołodowska
urodziłasięwBerezieKartuskiej,wdomu
kształconabyłaprzezojcawhebrajskim,
awszkole-wkulturzerosyjskiej.Debiu-
towaławKijowie.WWarszawieosiadła
w1921roku.Zadebiutowałatomikiem
Jesiennenoce,któryotwieramocnycykl
wierszypt.Pieśnikobiet,mającycharak-
terfeministycznegomanifestu.Tuukazały
sięjeszczekolejnejejtrzyksiążki,wtym
UlicaDzika.Poczternastulatach,wobec
narastającegowPolsceantysemityzmu,
MołodowskawyemigrowaładoStanów
Zjednoczonych(gdziemieszkałajużjej
rodzina),stającsięważnąpostaciąame-
rykańsko-żydowskiegożycialiterackiego.
Przezpewienokresmieszkałarównież
wIzraelu.DzisiejsiIzraelczycyznająją
przedewszystkimjakoautorkęwierszy
dladzieciwprzekładzietakichgwiazd
nowoczesnejpoezjihebrajskiej,jakNatan
SzmuelJosefAgnon,
AltermanczyLeaGoldberg.Niewieluzda-
lata60.XXwieku.
jesobiesprawę,żewierszetepowstały
AgnonHouse
oryginalniewjidysz.
Agnon,Singer,Mołodowskawyjechalizziempolskich.Acoztymi,którzy
wPolscemieszkali,jakiśczasalbocałeżycie?Zjakąkulturąnie-żydowskąmieliprzede
wszystkimdoczynienia?Pytaniatewymagająodrazupewnegouściślenia.WXIXwie-
kuniezależnepaństwopolskienieistniało,aziemieIRzeczpospolitejznalazłysięwob-
rębietrzechróżnychorganizmówpolitycznych:Prus,RosjiiAustrii,comiałokapitalny
1
Zob.D.Laor,PodróżSzmuelaJosefaAgnona:Polska,lato1930,przeł.M.S.Szwabowicz,w:Polskietematy
ikontekstyliteraturyżydowskiej,red.E.Prokop-JanieciM.Tuszewicki,Kraków:WydawnictwoUniwersytetu
Jagiellońskiego2014,s.189-190.
29
