Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Chronologiaepoki
23
tymnowepoczucieestetykiismaku.Corazmniejliczyłosiępochodzenie,jakoczynnik
określającypozycjęczłowiekanadrabiniespołecznej,acorazbardziejcenionoindywidu-
alnąumiejętnośćzdobywaniapozycjiimajątku.Jednostkaludzkazaczęłaszukaćsposobu
wyrazuswejindywidualności,rozwijaćwszechstronniezdolności.Oczekiwanienawieczne
zbawieniezostałodopełnioneposzukiwaniemwartościetycznych,odnoszącychsięniedo
niebiańskiejprzyszłości,aledoziemskiegobytowania.Artystawcześniejnaogółniepodpi-
sującyswoichdzieł,korzącysięprzedBogiemzacząłterazmyślećosobiejakooczłowieku,
szukałimiennegouznania,starałsięzyskaćpowodzenie,awprzypadkuambitniejszych
postacipożądałpoprostusławy.Wprzytłaczającejliczbieprzypadkównieodrzucałjednak
Boga,oczymświadczydominującawciążwsztucetematykareligijna,gdziepojmowanie
Chrystusauzasadniałogodnośćczłowieka,ajakżeliczneMadonny,wtymnajwiększych
twórców,jakRafael,czypiety,zdziełemMichałaAniołanaczele,sąnajwyższązmożli-
wychekspresjąuczućludzkichpowiązanychzreligią.
Chronologiaepoki
Ramyczasowejakiejkolwiekepokisądyskusyjneirzadkosięmieszcząwprze-
działachwyznaczonychkonkretnymidatami.Dlawspółczesnychewolucyjnezmianysą
zwyklesłabozauważalneidopieropóźniejszeustaleniawskazująokresyhistoryczne,
dzielącjecezuraminaetapy.DGdybyusunąćzksiążekhistorycznychdwasolidarnie
występująceisolidarnienieścisłeterminy,mianowicieśredniowieczeiodrodzenie,[ś]
pozbylibyśmysięwieluprzesądów,azwłaszczapoglądu,żejakieśgwałtownecięcie
oddzieliłoczasciemnotyodepokiświatła[ś].Pomiędzyśredniowieczemaodrodzeniem
niebyłoostrejgranicy”
9
.
ZdaniemwieluhistorykówtoostatniestuleciaśredniowieczaDmiaływiększezna-
czeniedlaformowaniasięzachodnichideiiinstytucjiniżpóźniejszyrenesanswłoski
ireformacjaprotestancka”
10
.Nawettakważnaskładowarenesansu,jakreformacja,
wujęciuniektórychautorówpowinnabyćanalizowanaiocenianaDzperspektywyśred-
niowiecza,przekonania,żeobydwieepokibyłykulminacjąitranscendencjąhistorii
intelektualnejireligijnej”
11
.
Zarównowsztuce,jakiliteraturzeistniejądzieławyraźnieprzejściowe,sprawiające
badaczomtrudnościwokreśleniuepoki,doktórejnależą,iczęstowykazującechyijednej,
idrugiej.NiemniejjednakDopozycjamiędzywiekamiśrednimiarenesansemniewątpliwie
istnieje,aleniejesttoopozycja,którejczłonymożnabybyłoopatrzyćniezmiennymizna-
kamiujemnymiidodatnimi”
12
.Cowięcej,wszystkowskazujenato,żeDobecniejesteśmy
bardziejświadomistopniowegoprzenikaniasięśredniowieczairenesansu,atakżezacho-
waniawieluśredniowiecznychcechwciągucałegoszesnastegowieku”
13
.
9
J.Delumeau,Cywilizacjaodrodzenia,tłum.E.Bąkowska,Warszawa1993,s.21i288.
10
S.Ozment,TheAgeofReform1250-1550.AnIntellectualandReligiousHistoryofLateMedievalandReformation
Europe,NewHaven1980,s.5.
11
S.Ozment,TheAgeofReformś,op.cit.,s.XI.
12
J.Ziomek,Renesans,Warszawa2002,s.13.
13
L.C.Stevens,TheMotivationforHellenicStudiesintheFrenchRenaissance,DStudiesinPhilology”,XLVII,nr2,
1950,s.113.
