Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
26
AnnaPawlikowska-Piechotka,MaciejPiechotka
ZpewnościąszczególnieromantycznepołożeniemazespółsakralnywDel-
fach,jedenznajważniejszychośrodkówigrzyskpanhelleńskich(IgrzyskPytyj-
skich),któregocentrumstanowiłaświątyniaApollina.Zespołysakralneiobiekty
sportowebyłypołożonenatarasachzboczygórParnas,składałysięzeświątyń,
skarbców,amfiteatru,gimnazjonu,hipodromu,stadionuzmarmurowymitrybu-
namiorazbasenupływackiego,zasilanegowodąrzeczną.StadionwDelfachmiał
bieżniękrytąiotwartą.Gimnazjonmiałlutron(okrągłąsadzawkę-umywalnię).
ZespółwOlimpii,sanktuariumZeusapołożoneustópwzgórzaKronin,
składałosięzeŚwiątyń(Zeusa,Hery),gimnazjonuzpalestrą,placutreningo-
wegoinimfeum,stadionuihipodromu,skarbców.Zespóluzupełniałdomrady
miejskiejbuleuterion,domhandlowyStoaEchoorazzajazddlapodróżnych
(Leonidajon-odnazwiskainwestorabudowli).Przedwybudowaniemzajaz-
du(katagogion)pielgrzymikorzystaliznamiotówiszałasów.HotelwOlimpii
miałdwiekondygnacje,czterydziedzińce(peristilum),zktórychwchodzono
dopokojówróżnychwielkości.Przeciętniepokojemiały5mx3m,byłoich
razemokoło150.ZespółStoaEcho(usługihandlu,rzemiosłaigastronomii),
Leonidajon(usługihotelarskie)orazlicznebudowlesportowewOlimpiimoż-
naśmiałouznaćzapierwowzórwspółczesnejwioskiolimpijskiej.Wartoteż
wspomniećobudowlachsportowychzespołuwPergamonie(mieście-kolonii
greckiejwAzjiMniejszej),gdzieznajdowałysięażtrzydużegimnazjony,jeden
zmonumentalnymdziedzińcemwewnętrznympalestrydoćwiczeńowymia-
rach72mx36m[Fletcher2002,Słapek2010].
Historycysportuihistorycyarchitekturyzwracająuwagęnarzadkośćba-
senówpływackichwgreckichzespołachsportowych.ZespółwNemei,Olimpii
ibyćmożeDelfach,cojest,jakpodkreślaMiller,wciążsłaboudokumentowa-
ne,byłypodtymwzględemwyjątkowe[Miller2006].Należytupodkreślić,że
umiejętnośćpływaniabyławantycznejGrecjiwysokoceniona,zaanalfabetów
uznawanotych,którzyaniniepotrafilipływaćaninieznaliliterouteneinoute
grammata[Ordyłowski1997],alewcelachnaukipływaniaiorganizacjizawo-
dówpływackichrzadkowznoszonospecjalnebudowle,wykorzystywanoprzede
wszystkimakwenynaturalne(rzeka,zatokamorska),rzadziejsztucznebaseny.
NiewszyscyprzybylinaIgrzyskazawodnicyiwidzowiemoglipomieścićsię
wkwaterachgościnnychizajazdachkatagogionsłużącychnacodzieńpielgrzy-
mom.Toteżbardzoczęstonocowaliwobozowiskachnamiotówstawianychpod
miastem,zorganizowanychprzestrzennienapodobieństwoobozówwojskowych,
któremożnauznaćzaprawzórwspółczesnychwiosekolimpijskich[Miller2006,
Parnicki-Pudełko1975].
Stadiony.WstarożytnejGrecjipojęcie4stadion’miałotrojakieznaczenie:a)
nazwabiegu,któregodystansróżniłsięwzależnościodmiasta(Ateny-181,30m,
Delfy-177m,Epidauros-177,55m,Milet-177,36m,Olimpia-192,27m,Priene
