Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
III.Sztukipiękne
31
wwielkimtraktacieoarchitekturze,ogłoszonymw1675rokuprzez
Fran˜oisBlondela(Coursd,architecture,1675,s.169).Wymieniałwnim
razemzarchitekturąpoezję,wymowę,komedię,malarstwo,rzeźbę,do
którychdalejdołączyłjeszczemuzykęitaniec,jednymsłowemwszyst-
kiete,itylkotesztuki,którejegopoprzednicynazywaliumysłowymi,
szlachetnymiitd.,iktórewnastępnymstuleciuzłożąsięna„system
sztukpięknych”.AłącznikichwidziałBlondelwtym,żewszystkieze
względunaswąharmonięsądlanasźródłemprzyjemności.Wtenspo-
sóbwyrażałmyśl,żedziałająswympięknem,żetoonojełączy.Wszak-
żewyrażenia„sztukipiękne”nieużył.
Sztukiwytworneiprzyjemne.Powyższeprzypomnieniahistoryczne
wskazują,żeodXVwiekużywebyłopoczucie,iżmalarstwo,rzeźba,ar-
chitektura,muzyka,poezja,teatr,taniectworząoddzielnągrupęsztuk,
różnąodrzemiosłiumiejętności,zktórymiodwiekównosiływspólną
nazwę„sztuk”.Niebyłonatomiastjasne,cogrupętęłączyijakawsku-
tektegonależyimsięnazwa:sztukumysłowych,muzycznych,szlachet-
nych,pamięciowych,obrazowychczypoetyckich.Jeszczew1744roku
GiambattistaVicoproponowałdlanichnazwęsztuk„przyjemnych”
(Scienzanuova,1744,s.52),awtymsamymrokuJamesHarris(Three
Treatises,1744,s.25)–sztuk„wytwornych”(elegantarts).Wtrzylata
później,w1747rokuCharlesBatteux(Lesbeauxartsréduits∫unseul
principe,1747,s.6)nazwałjesztukami„pięknymi”.Nazwatawystępo-
waławtytulejegopoczytnejksiążki–iprzyjęłasię.Awrazzniąustali-
łosiępojęcie
4
.
Byłatozmianaistotna.Bowydzieleniesztukszlachetnychczypamię-
ciowych,wytwornychczyprzyjemnychbyłoipozostałoprywatnąwła-
snościąCaprianaczyCastelvetra,HarrisaczyVica;wydzielenienato-
miastsztukpięknychstałosiępowszechne.Nazwasztukpięknych
weszładomowyuczonychXVIIIwieku,utrzymałasięteżwwieku
następnym.Byłanazwąowyraźnymzakresie:Batteuxwyliczył
pięćsztukpięknych:malarstwo,rzeźba,muzyka,poezjaitaniecoraz
4
P.O.Kristeller,TheModernSystemoftheArts,„JournaloftheHistoryofIdeas”,
XIIiXIII,1951i1952.
