Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
PrzekroczyćOświecenie
trzeci,którytylkopozornieniezgadzasięzpierwszym:iżbywająmity,których
nigdynieoddalibyśmywzamianzarzeczywistość,bowiemsą–właśniejaków
mitGoethegoiSchillera–odtejrzeczywistościciekawsze,piękniejszeibodaj
czynieprawdziwsze6.
Siemekwróciłjeszczedotekstupodwudziestulatach,27maja1994
roku,podczaskonferencjischillerowskiejnauniwersyteciewJeniewygłosił
jegoniemieckąwersję7.
Dotychkontekstówdodajmyjeszczejednoświadectwoówczesnej
refleksjifilozofanadepokąSchillera.ChodzioantologięFilozofianiemiec-
kiegoOświecenia,opracowanąprzezSiemkawspólniezTadeuszemNamo-
wiczemiKarolemSauerlandem,wydanąprzezPWNw1973roku.Każdy
ztrzechjejtwórcówopracowałswojedziałyinapisałprzedmowę.Wewstę-
pieRacjonalizminaturalizmwfilozofiiniemieckiegoOświeceniaSiemek
niewspominanawetoSchillerze,takjakbychciałzostawićtentematza
sobą,niemniejteksttenmożeświadczyćotym,dojakichrefleksjinatemat
OświeceniadoprowadziłaSiemkalekturaSchillera.Filozofscharakteryzował
tamOświeceniejakodążeniedosamowiedzyczłowieczeństwa.Racjonalizm
inaturalizmprzedstawiłjakotendencjenietylerozbieżneczysprzeczne,ile
raczejdopełniającesię.Racjonalizmosiemnastowiecznymiałinnycharak-
terniżsiedemnastowieczny–zostałznacznieograniczonywporównaniu
zwiekiemKartezjuszaiSpinozy.Racjonalizmstuleciawielkichsystemów
metafizycznychzakładałpełnąodpowiedniośćrozumnegoporządkuformal-
nego(idealnego,pojęciowego)względembyturzeczywistego(istniejącego,
faktycznego).Racjonaliścioświeceniowidoszlidoprzekonania,żesferyte
niesąrównozakresowe;należyraczejmówićonarzucaniurozumnychform
przyrodzieprzezczłowiekajakopodmiotracjonalny.TymsamymOświece-
niewyodrębniłosferępodmiotową,naswójsposób„odkryłoczłowieka”
(dodajmy:nieonopierwszeinieostatnie;każdaepokadokonujetegona
swójsposób).Źródłemracjonalnościdlaoświeconychbyłrozumnypodmiot
13
6Tamże,s.389–390.
7M.J.Siemek,„Wahrheitsuchenwirbeide...”.DialogundMythosimBriefwechselvon
SchillerundGoethe.FestvortragamSchiller-Tag27.Mai1994,UniversitätsverlagJena,
DruckhausMayer,Jena–Erlangen1994,s.1–13.Zwróćmyuwagęnamodyfkacjęjednej
ztytułowychkategorii–jużnie„mitdialogu”,tylkopoprostu„mit”.
