Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
ROZDZIAŁ1.
ntransmisjizżycia”4.WlatachtrzydziestychXXwiekupojawiasięwrecenzjach
prasowychtakżeokreślenienartystycznyreportażradiowy”
,aledotyczyonotekstów
stricteliterackich,odczytywanychprzedmikrofonemwradiowymstudiu5.Niktjed-
nakniezrównywałwówczasreportażuznkrólewskim”gatunkiem,jakimbyłowprzed-
wojennejhistoriipolskiejradiofoniisłuchowisko.Opowiadanienaantenieozda-
rzeniachprawdziwychmiałocharakterużytkowyiprzezzatrudnionychwPolskim
Radiutwórcówuważanebyłozastojąceniżejwhierarchiibytówantenowych.Świad-
czyćmożeotymchociażbywypowiedźJózefaCzechowicza,wybitnegopoety,który
tworzyłrównieżsłuchowiskaradiowe:nReportażtotylecoskładspostrzeżeńbranych
znaskórkazdarzeń,bezoglądaniasięnateracjeikomentarze,któremogąsiękryć
pozapowierzchnią.Itojestzarzutnajcięższy”6.Poetazarzucareportażowidoraź-
nośćitendencyjność,apoprzezdobórfaktówikompozycjęichopisu-realizowa-
niezgórypowziętejprzezautoratezy.Swojąniechęćdogatunkuwyrażawprost:
Jestemprzeciwkoreportażowi,bopozabystrościąitezą,najczęściejmechanicznie
wyjętązktóregośzprogramówpolitycznychniewymagaonniczegoodswegotwórcy
(ł),boreportażprzeczyzasadziefantazjotwórstwa,atajestzrębemprawdziwej
sztukitak,jakteizmzrębemwszystkichwielkichsystemówfilozoficznych,borepor-
taż(ł)maambicjeutworuidealnieniekomentującego(ł).Jestasymboliczny7.
FragmentszkicuCzechowiczajestotyleistotnydlamoichrozważań,iżpo-
zwalauświadomićsobie,jakbardzoreportażdźwiękowynaprzestrzenidziesięcio-
leciewoluowałwłaśniewkierunkuartyzmu,aczęstoisymbolizmu.
Owyraźnejemancypacjigatunkumówićmożemydopieropodkonieclatpięć-
dziesiątychXXwieku,kiedytoreportażyścizaczęliopuszczaćradiowestudia.Prze-
łomówdokonałsięzasprawąupowszechnieniaużyciataśmymagnetofonowej,ale
nawetwcześniej,zanimdorąkautorówtrafiłyprzenośnemagnetofonyEmiiStuzzi,
wyruszalioniwterenwozamitransmisyjnymizaopatrzonymiwmikrofony,kilo-
metrytaśmyidziesiątkimetrówkabla8.Reporterzybyliwstanieuchwycićnauten-
tyzmsytuacjiczyzdarzenia”
,costałosięodtądnfundamentalnymwarunkiemrepor-
tażu”9.Wtensposóbpowstałjedenzpierwszychreportażyzaliczanychdoklasyki
4E.Pleszkun-Olejniczakowa,Oreportażuradiowym…,dz.cyt.,s.121.
5Tamże.
6J.Czechowicz,Przeciwreportażowi[w:]Wyobraźniastwarzająca.Szkiceliterackie,Wydaw-
nictwoLubelskie,Lublin1972,s.78.
7Tamże,s.80.
8Zapierwszyreportażnagranycałkowiciepozastudiemradiowymuważasię,niestetynieza-
chowaną,audycjęMarianaBekajłyz1955rokuCzerwoneróże–opowieśćnieliterackaopisującą
światwarszawskichprostytutek.
9W
.Ślusarski,Polskireportażradiowy,nŻycieLiterackie”1986,nr14,s.11.
