Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RozdziałI
Edukacjaartystyczna
wobeczadańwspółczesności
LewTołstoj,będącautoremrozprawyCotojestsztuka,przedstawianietylkood-
ważnesądy,aleireferujesiedemdziesiątokreśleńpiękna.WedługFiodoraDostojew-
skiegosztukasłużywytwarzaniupiękna,stającsiętakąsamąpotrzebąjakzaspokojenie
głodu,pragnieniaijestnieodpartymdeterminantemsensużycia.Dostojewskipisał,że:
Człowiekpragniepiękna,znajdujejeiprzyjmujebezżadnychzastrzeżeń,poprostudlate-
go,żejestpięknemiwielbijekornie,niepytając,doczegojestpotrzebneicomożnazanie
kupić.Możenajgłębszatajemnicatwórczościartystycznejtkwiwłaśniewtym,żestworzony
przezniąwzórpięknastajesięodrazubożyszczembezżadnychzastrzeżeń1.
AnatolijŁunaczarski,krytyksztuki,polityk,wieloletnikierownikLudowegoKo-
misariatuOświaty,autorartykułówzdziedzinysztukiiliteratury,właśniewszeroko
dostępnymteatrzeupatrywałnarzędziedukacjimasrobotniczychichłopskich,anie
jedynietaniejrozrywki.Łunaczarskizdawałsobiesprawę,żenowyteatr,powstający
idziałającywnowejrzeczywistościpolitycznejispołecznej,będziewymagałnowejpu-
bliczności:proletariatu,inteligencjipochodzeniarobotniczego,studiującejmłodzieży.
Wogłoszonymw1926r.zbiorzeOteatrzenietylkookreślałmiejsceteatruwspołe-
czeństwieporewolucyjnym,alezwracałuwagęnaznaczenieteatrupsychologicznego,
którymusibyćwspomaganygrąaktorską,upatrującwteatrzeistotnejfunkcjikatar-
tycznej.Masowośćibezpłatnośćprzedstawieńmiałybyćistotnymelementemwiodą-
cymkuwszechobecnejwychowawczejroliteatru.Właśnieniebywałyrozkwitteatru
wRosjiwlatachprzedrewolucjąiponiej,wczasieformowaniasiępoczątkówmłode-
gopaństwasocjalistycznego,orazdokonanianowatorówteatruwosobachK.S.Stani-
sławskiego,W
.Meyerholda,A.TairowaiJ.WachtangowapozwoliłyŁunaczarskiemu
nawypracowanienowegospojrzenianateatrijegofunkcjewzmienionychwarunkach
społecznych,bowiem:
masyludoweniemogąbyćpozbawionetego,cowdziedzinieteatruzostałowypracowa-
neprzezteatryakademickie,itego,coaktualniejesttworzoneprzezawangardęteatral-
ną.Wymagatojednakdłuższegoprzygotowania,wktórymolbrzymiezadaniamiałdo
1
E.Cichocka,CechyswoistesztukiwpismachDostojewskiegoiTołstoja.Kilkauwag,nKulturaiWar-
tości”
,nr3/2013,s.63-64,(za:)F.Dostojewski,Oliteraturzeisztuce,(tł.)M.Leśniewska,Wydawnictwo
Literackie,Kraków1976,s.75.