Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WedługK.Puchalskiegozachowaniazdrowotneto
wybraneprzezpodmiotdziałania,zachowania(czytypyzachowań),które
nagrunciepewnegosystemuwiedzy(np.przekonańpotocznych,danejkon-
cepcjinaukowej,ideologiispołecznejitp.)pozostająwistotnym,określonym
wprzyjętejopcjizwiązkuzezdrowiem,ujmowanymwznaczeniuustalonym
wtymsystemiewiedzy35.
Autorpodajerównież,zachowaniazdrowotnemogąbyćinterpre-
towanejakoprzekonania,przewidywania,motywy,spostrzeżeniaiinne
elementyosobowościowe,atakżedziałaniainawykizwiązanezutrzy-
maniemiumacnianiemzdrowia36.I.Heszen-Klemens37określazacho-
waniazdrowotnejakopraktycznezastosowanieprzezpodmiotzdobytej
wiedzynatematzdrowiaichoroby.Mająonestatusczynności(aktyw-
ności)ukierunkowanejnacelezdrowotne.Ponieważceletemogąbyć
pozytywnealbonegatywne,autorkawyróżniaodpowiednio:
zachowaniaprozdrowotne(sprzyjającezdrowiu),takiejak:regu-
larnaaktywnośćfizyczna,racjonalneodżywianiesię,sennocny
7–8godzinnadobę,higienaciałaiotoczenia,przestrzeganiebez-
pieczeństwawżyciucodziennym,higienapsychiczna,właściwe
zachowaniaseksualne,
zachowaniaantyzdrowotne
(zagrażającezdrowiu),wśródktórych
możnawymienić:palenietytoniu,nadużywaniealkoholuiśrod-
kówuzależniających,jakrównieżdziałania,któreprzeciwień-
stwemwymienionychwyżejzachowańprozdrowotnych.
Dozachowańkorzystnychdlazdrowia,jakpiszeE.Syrek,zali-
czanetakżezachowaniazwiązanezsamoopieką,którajestistotna
wkształtowaniuautonomiijednostki.Samoopieka(self-care)to
samodzielniepodejmowaneprzezjednostkędziałanianarzeczwłasnego
zdrowia(np.zażywanieleków,udzielaniepierwszejpomocypodkreśle-
nieP.Sz.).Samoopiekajestniesformalizowana,opartanadziałaniudoraź-
nym,wspieraonadziałaniaprofesjonalne38.
35
K.Puchalski,Zachowaniazdrowotne.Kontrowersjezwiązanezużyciempojęcia,
„ZdrowiePubliczne”1989,nr1,s.6.
36
Ibidem,s.45.
37
I.Heszen-Klemens,Poznawczeuwarunkowaniazachowaniasięwobecwłasnejcho-
roby,Ossolineum,Wrocław1979,s.3.
38
E.Syrek,Promocjazdrowiawujęciupedagogikispołecznej,[w:]S.Kawula(red.),
Pedagogikaspołecznadokonaniaaktualnośćperspektywy,WydawnictwoAdamMar-
szałek,Toruń2001,s.620.
19