Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Zdrowiepubliczneizdrowieglobalne
ganiachorobomzakaźnymiszerzeniawiedzyna
temathigieny.Obecniewcentrumzainteresowa-
niaznajdująsiępromocjaprozdrowotnegostylu
życiaorazzapobieganieiograniczenieskutków
tzw.choróbcywilizacyjnych.Toprzesunięcieob-
szaruzainteresowańniewynikatylkozezmiany
koncepcji,lecztakżeztransformacjiepidemiolo-
gicznej,którawyrażasięm.in.zmianąstruktury
przyczynzgonów.Całyczasjednaknależymoni-
torowaćwystępowaniechoróbzakaźnychireago-
waćnanowezagrożeniaepidemiologiczne.
Historycznierzeczujmując,początkiwspół-
czesnegozdrowiapublicznegosięgająkońca
XIXw.Odtegoczasuwyróżnionowjegorozwoju
następująceetapy(Niyi,2004;Riegelman,2010):
połowaXIXw.oddziaływanienastanzdro-
wiazbiorowościprzezpoprawęwarunkówsa-
nitarnych,
odok.1880r.dolat40.XXw.wykorzystanie
wiedzynatematrolidrobnoustrojówwetiolo-
giichoróbzakaźnychizakażeń,
lata50.i60.XXw.usprawnieniesystemów
opiekimedycznej;tworzeniezintegrowanych
systemówzdrowotnych;dalszakontrolawy-
stępowaniachoróbzakaźnych;wdrożeniepro-
filaktykidopodstawowejopiekizdrowotnej;
dużynacisknaobjęcieopiekągrupwysokie-
goryzyka,
lata1980–2000erapromocjizdrowiaizapo-
bieganiachorobomcywilizacyjnym;dużyna-
cisknakształtowaniezachowańzdrowotnych
całejpopulacjiiwyrobieniepostawydbania
owłasnezdrowie;zwrócenieuwaginagrupy
ludnościszczególniepodatnenapogorszenie
stanuzdrowia(vulnerablegroups),
XXIw.zintegrowanietradycyjnegozdrowia
publicznegozsystememzdrowotnymipolity-
społeczną;nacisknadziałaniaopartena
dowodach(evidence-based).
Wartowymienićkilkaprzełomowychwyda-
rzeńinicjującychkolejneetapy:wynalezieniepe-
nicylinyzapoczątkowałopostępwleczeniucho-
róbzakaźnych;wykazaniezwiązkumiędzy
paleniemtytoniuazachorowaniaminanowotwo-
rywiązałosięzuznaniemwpływustylużyciana
zagrożeniechorobamicywilizacyjnymi;raport
MarcaLalonde’a(patrzcz.I,podrozdz.2.1)wpły-
nąłnazmianępostrzeganiaczynnikówwarunku-
jącychzdrowie;nowestandardyprowadzeniaba-
dańklinicznychtestującychnowelekiiterapie
przyczyniłysiędorozwojupodejściaopartegona
dowodach.Zmianypriorytetówwzdrowiupub-
licznymniepolegałytylkonazwróceniusię
wkierunkuchoróbcywilizacyjnychiczynników
jewarunkujących,lecztakżenazmianachwe-
wnątrzpaństwowegosystemuzdrowotnego.Zdro-
wiepublicznepowinnobyćjegoczęścią,aniedys-
cyplinąwspomagającą.
WedługMirosławaWysockiego(2007)dopod-
stawowychfunkcjizdrowiapublicznego,stale
modyfikowanychprzezWHO,należą:
tworzenieiwdrażaniepolitykizdrowotnej,
rozwójzasobówludzkich,
zbieranieiwykorzystywaniepodstawowych
informacjiosytuacjizdrowotnej,ocenapo-
trzebzdrowotnychludności,
zapobieganiechorobomzakaźnymorazważ-
nymspołeczniechorobomniezakaźnym,nad-
zórnadnimiiichzwalczanie
udziałwochronieśrodowiskanaturalnego,
promocjazdrowiaiedukacjazdrowotna,
legislacjadotyczącazdrowia,
zapewnienieobywatelompodstawowych
świadczeńzdrowotnych,
ZadaniazdrowiapublicznegowedługUstawyozdrowiupublicznymwPolsce(Ustawa,2015)
1.Monitorowanieiocenastanuzdrowiaspołeczeństwa,zagrożeńzdrowiaorazjakościżyciazwiązanejzezdro-
wiemspołeczeństwa.
2.Edukacjazdrowotnadostosowanadopotrzebróżnychgrupspołeczeństwa,wszczególnościdzieci,młodzieży
iosóbstarszych.
3.Promocjazdrowia.
4.Profilaktykachorób.
5.Działaniawcelurozpoznawania,eliminowanialubograniczaniazagrożeńiszkóddlazdrowiafizycznegoipsy-
chicznegowśrodowiskuzamieszkania,nauki,pracyirekreacji.
6.Analizaadekwatnościiefektywnościudzielanychświadczeńopiekizdrowotnejwodniesieniudorozpoznanych
potrzebzdrowotnychspołeczeństwa.
7.Inicjowanieiprowadzeniebadańnaukowychorazwspółpracymiędzynarodowejwzakresiezdrowiapublicznego.
8.Rozwójkadruczestniczącychwrealizacjizadańzzakresuzdrowiapublicznego.
9.Ograniczanienierównościwzdrowiuwynikającychzuwarunkowańspołeczno-ekonomicznych.
10.Działaniawobszarzeaktywnościfizycznej.
31