Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1030Poziomytwórczości–odpotencjałudojegorealizacji
wpostaciuznanychspołecznie,rozpoznawanychprzezkolejnepokolenia,cenionych
przezspecjalistów,obiektywnienowychiwartościowychwytworówstająsięczęścią
danejdziedzinyikultury.Zmianydokonującesięnapoziomietwórczościwybitnej
wdanejdziedziniestanowiączęstoprzełom,sąpoczątkiemrewolucji,prowadządo
dziełowartościkulturowej.SzczytoweosiągnięcianatympoziomieSimonton(2010)
określatwórczościądystynktywną(Boldface-CCreativity).
WażnośćrozróżnieniapoziomówtwórczościKaufmaniBeghetto(2013)argumen-
tująm.in.tym,żepozwalaononiepominąćwtokurozwojupotencjałutwórczego,
którywmiaręzgłębianiaokreślonejdziedziny,zdobywaniawiedzyiumiejętnościmoże
rozwijaćsięwstronętwórczychrezultatównawyższychpoziomachnT”.Jesttozgodne
zkoncepcjąkreatywnegouczeniasię(themodelofcreativelearning)(Beghetto,2016a,
2019a),którasugeruje,żekreatywnośćiuczeniesięmogąbyćwspółzależne(zob.Kar-
wowskiiin.,2020).KaufmaniBeghetto(2013)uważają,żeuznanietwórczościmini-c
dajesposobnośćtraktowaniawewnętrznychibardziejsubiektywnychwyrazówtwór-
czościjakokatalizator,atakżestanowigenezęrozpoznawalnychformtwórczychosią-
gnięć.Beznajniższegopoziomutwórczościwyższe(łącznieztwórczościąprzezduże
nT”)niemiałybymożliwościpojawianiasię.Cozaśwynikazopisanychkoncepcji,dro-
gaodpotencjałutwórczegodojegopełnejrealizacjinanajwyższympoziomiewybitno-
ścijestdługainiejednostajna.
Nowemożliwościanalizyposzczególnychwymiarówopisywanegozjawiskado-
starczamatrycatwórczościzaproponowanaprzezGlăveanuiKaufmana(2020),której
fundamentystanowipołączenieopisanychwcześniejmodelitwórczości:rozwojowe-
gon4xC”(KaufmaniBeghetto,2009)istrukturalnegon5xA”(Glăveanu,2013).Oś
pionowamacierzywskazujenatrajektoriętwórczości-odpoziomumini-c,poprzez
twórczośćprzezmałent”,profesjonalną,dotwórczościprzezdużenT”.Natomiastoś
poziomapozwalaspojrzećnaakttwórczy,zuwzględnieniemwzajemnychoddziaływań
aktorów,odbiorców,działań,wytworówiafordancji(zob.podrozdz.1.2).Zdaniemau-
torówkoncepcjitakawielopłaszczyznowaoptykapozwalauchwycićzłożonądynamikę
twórczościmiędzyludźmi,domenami,kulturami,atakżeczasem.
Autorzyopisanych,jakiinnychjedyniewymienionychwtabeli2podejśćopartych
napoziomachtwórczościumożliwiająspojrzeniezróżnychperspektywnazjawisko
będąceprzedmiotemtejpracy,uwypuklającjakościowoodmiennerodzajeisposoby
istnieniainteresującegonasfenomenu.Zjednejstronypodkreślasiępotencjalnycha-
rakterkreatywnościzakorzenionejwkażdymczłowieku,zdrugiejwskazujenasze-
regczynnikówspołecznych,personalnych,któretylkowybranympozwalająwspiąćsię
napoziomtwórczościwybitnej.Zuwaginakreatywnośćdzieciidynamicznyproces
zmianrozwojowychistotnajestzarównowartośćsubiektywnychdoświadczeń,jak
iobiektywnychdokonań.Niektórzybadaczewskazywalinaumiejscowieniepoziomów
twórczościwczasieimożliwościachrozwojowychjednostki,aleteżzwracaliuwagęna
przejściowośćetapówwprocesiedochodzeniadowyższychstopnizaawansowania.Ta
jakościowaróżnorodnośćtwórczościwymuszaróżnesposobyjejopisuibadaniaoraz
uwrażliwianaróżneformyoddziaływańedukacyjnych.
25
