Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
32
ROZDZIAŁI.WIZERUNEKKLEOPATRYWŚWIECIESTAROŻYTNYM
zaledwiegarstka.ZtychpozostałościdawnegopaństwaPtolemeuszyorazfrag-
mentówstarożytnychźródełliterackichtworzonychprzezkilkasetlat,pomiędzy
IaVwiekiempoChrystusie122,możemyzrekonstruowaćjedynieramy-używając
metaforymalarskiej-obrazukrólowejjakopostacihistorycznej.Dysponujemy
obliczemidentyfikowanymjakoKleopatrananielicznychzabytkachmaterial-
nych,atakżeopisemjejdziałań,cechcharakteruiprzewinieńspisanychprzezlu-
dziżyjącychwpaństwie,którejąpokonało.Należypamiętać,żetreśćprzekazów
literackich,stworzonychgłównieprzezobywatelitworzącychwImperiumRzym-
skim,chociażstanowigłówneźródłowiedzyopanowaniuLagidki,powinnaro-
dzićpytanieostopieńobiektywnościautorówtworzącychtezapiski.Widoczną
niechęćdopostaciwładczynidostrzegamybowiemszczególniewlirycerzymskiej
naprzełomieIwiekuprzedChrystusemiIwiekupoChrystusie(międzyinny-
miuHoracego,MarkaAnneuszaLukana,PubliuszaWergiliuszaMaro,Sekstusa
Propercjusza).Wdziełachtychautorówzostałouwypukloneskonfrontowanie
postacikrólowejjakowschodniegozagrożeniadlajednościImperiumzcnotami
rzymskimi,uosabianymiprzezGajuszaJuliuszaCezaraOktawiana,znanegopóź-
niejjakocesarzAugust123.JednakżeniezgadzamsięzPeteremGreenem,który
stawiakontrowersyjnąhipotezę,wmojejoceniezbytkategoryczną,żewspo-
mnianiprzezemniepoecitychczasówrozbudzilipoprzezpropagandęwymierzo-
nąwkrólowąwręczhisterycznąksenofobięwRzymie124.Przypisaniewładczyni
istotnejrolinaówczesnejareniepolitycznej,łączniezmożliwościąmilitarnego
zagrożeniaImperium,miałonajprawdopodobniejnaceluukryciekolejnejwojny
domowejmiędzydwomatriumwirami,MarkiemAntoniuszemiOktawianem,
ojedynowładztwosprawowanepodpłaszczykiemRepubliki.Bezkrytyczneod-
czytaniestarożytnychźródełliterackichdoprowadziłodostworzenia,anastępnie
utrwaleniawyobrażeniaKleopatryjakopięknej,kochliwejEgipcjankiowybuja-
łychambicjachzarównowprzedstawieniachwizualnych(malarstwo,teatr,film)
iliterackich(powieści,tragedie),jakiwopracowaniachnaukowychorazpopular-
nonaukowych.Teostatniezjednejstronykonstruująhistorycznyobrazkrólowej,
leczzdrugiej-stająsięelementemskładowymwizerunkuLagidkiwkulturze
popularnej,międzyinnymiprzezwykorzystywaniewtreściodniesieńdoprzed-
122Zgodniezumownądatą476rok,upadkuCesarstwaZachodniorzymskiego,jakokoń-
caepokistarożytnej.
123Wdalszejczęścipracyużywampowszechnejwpolskiejliteraturzeskróconejwersji
imieniaGajuszaJuliuszaCezaraOktawiana,czyliOktawian,któryurodzonyjakoGajusz
OktawiuszThurinuszostaładoptowanyprzezGajuszaJuliuszaCezaraiprzyjąłjegoimiona
rodowe.Matonaceluodróżnieniegowtekścieodadopcyjnegoojca,zktórymKleopatra
miałasyna,PtolemeuszaXVCezara,zwanegoCezarionem.
124P
.Green,AlexandertoActium:TheHistoricalEvolutionoftheHellenisticAge,op.cit.
