Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
24
BazyliPoskrobko
główniepraktycznie.Wświadomościspołecznejmieszkańcówwsistarodawne
rozumieniegospodarowaniaprzetrwałoniemaldokońcaXXw.
NaukęogospodarowaniuArystotelesnazwałekonomią.Greckainterpretacja
ekonomiifunkcjonowaładoczasówindustrializacji,kiedytoprzedmiotemzain-
teresowaniatejnaukistałasięprodukcjairynek.Pojęciegospodarowaniazeszło
nadalszyplanrozważańekonomicznychiwzasadzieograniczyłosiędogospo-
darowaniaśrodkamiprodukcji.Wekonomiineoklasycznejnaogółnieużywano
pojęciagospodarowania,chociażodwoływanosiędopojęcia„gospodarność”.
Gospodarowaniejakokategorięekonomicznądostrzegłaiwprowadziładoteorii
dopieroekonomiaśrodowiskawodniesieniudogospodarowaniaśrodowiskiem.
Uznano,żejesttoprocesjednoczesnegogospodarczegoipozagospodarczego
korzystaniazelementówśrodowiskapołączonyzochronąikształtowaniemeko-
systemów.Dowiedziono,żeistniejemożliwośćgospodarowaniaśrodowiskiemna
wszystkichpoziomachorganizacjiprzyrody3.
Wekonomiizrównoważonegorozwojupojęciegospodarowaniarozpatrujesię
zuwzględnieniempodstawowychprzyjętychzałożeń,głównieprzedmiotuipara-
dygmatutejnauki.Niewnikającwszczegóły,możnaprzyjąć,żegospodarowanie
torealizacjaróżnychdziałańprowadzonychwmakrosystemiespołeczeństwo-
-gospodarka-środowiskozmyśląozapewnieniutrwałościzaspokajaniapotrzeb
bytuirozwojuzarównowspółczesnegopokolenia,jakipokoleńprzyszłych.
Takierozumieniegospodarowaniaodwołujesiędoźródełtegopojęcia,alena
innympoziomieanalizy.Gospodarowanieoznaczaobecnieracjonalizacjębezpo-
średniego(przezludzi)ipośredniego(wprocesachgospodarczych)korzystania
zzasobów,walorów,siłiprocesówprzyrodniczych,racjonalizację(iefektyw-
ność)antropogennychprocesówwytwórczych,sprawiedliwośćdystrybucyjną
wszelkichdóbrorazwykorzystanieludzkiejwiedzy,umiejętnościizdolnoścido
zaspokajaniapotrzebbytuirozwojuwielupokoleń4.
Racjonalnośćgospodarowania,postrzeganaprzezpryzmattrwałegoizrów-
noważonegorozwoju,oznaczaprzedewszystkimkoniecznośćuwzględniania
wpływupodejmowanychdziałańnakształtowaniesięrelacjiwmakrosystemie
zokreśleniemskutkówbezpośrednichipośrednich,bieżącychiprzyszłych.Jest
totakżeproblemzachowaniarównowagimiędzykorzyściamianiekorzyściami
naróżnychpoziomachodniesienia,odmakrorelacjimiędzygospodarką,społe-
czeństwemiśrodowiskiemdomikrorelacjiwposzczególnychsystemachipod-
systemach.Znajomośćrelacjiisprzężeńwmakrosystemieniepowinnasłużyć
główniezakazywaniujakiejśdziałalności,powinnaumożliwiaćjejoptymalizo-
wanie.Oczywiściedostrzeganiewpływuokreślonejdziałalnościnafunkcjono-
waniemakrosystemuwymagaodpowiedniegopoziomuwiedzyiwysokiejświa-
3Wyróżniasięnastępującepoziomyorganizacjiprzyrody:genetyczny,gatunkowy,ekosyste-
mowy,krajobrazowyiekogeograficzny.
4Przyjmujesięperspektywęconajmniejdwupokoleniową(ok.50lat),maksymalniecztero-
pokoleniową(ok.100lat).
