Dostosuj tekst do każdego urządzenia
Twórz notatki
Rozpocznij czytanie tam, gdzie ostatnio skończyłeś
Mam już konto w internetowej bibliotece IBUK Libra
Nie mam konta w internetowej bibliotece IBUK Libra
PAMIĘTAJ!
Twój PIN do zasobów w:
Wygasa: dzisiaj
Aby zdobyć nowy PIN, skontaktuj się z Twoją biblioteką.
Zaakceptuj Regulamin, aby kontynuować korzystanie z serwisu.
Analiza zmian procesów ludnościowych w różnych zbiorowościach pokazuje, że z upływem czasu ich przebieg staje się coraz bardziej podobny. Zjawisko to uogólniają teorie transformacji demograficznej opisujące zarówno pierwsze, jak i drugie przejście demograficzne. Pierwsze przejście demograficzne przedstawia zmiany w odległej już historii, kiedy to radykalnie – w niektórych krajach, zwłaszcza wyżej rozwiniętych – obniżały się umieralność i rodność, a towarzyszył temu początkowo systematyczny wzrost współczynnika przyrostu naturalnego ludności, a następnie jego spadek. Z upływem czasu kierunek i tempo zmian współczynników urodzeń i zgonów stawały się podobne w coraz większej liczbie krajów, prowadząc w konsekwencji do zbliżenia wartości tych współczynników i stabilizacji liczby ludności. Zaobserwowane zbliżone tendencje tych i innych miar demograficznych wskazują na konwergencję podstawowych elementów ruchu naturalnego. W większości krajów, gdzie pierwsze przejście demograficzne zostało zakończone, w latach 60. XX wieku, czyli w czasach nie tak odległych, spodziewana stabilizacja umieralności i rodności została jednak zakłócona. Pojawiły się nowe przeobrażenia, które określono mianem drugiego przejścia demograficznego. Polegały one m.in. na spadku płodności, opóźnianiu zawarcia związku małżeńskiego, opóźnianiu urodzenia dziecka, wzroście liczby rozwodów czy wydłużaniu życia. Te podstawowe zmiany demograficzne składające się na drugie przejście zaobserwowano początkowo w krajach skandynawskich, a następnie w krajach Europy Zachodniej i później Europy Południowej. W Polsce pierwsze ich oznaki można było dostrzec w latach 80. XX wieku, kiedy współczynnik dzietności zmniejszył się do poziomu niezapewniającego odtwarzania populacji. Z kolei w latach 90. XX wieku rozpoczął się systematyczny wzrost długości życia Polaków. Zmiany przebiegały w takim samym kierunku jak w innych, wyżej rozwiniętych krajach europejskich, ale widoczne były i są różnice w poziomach wartości rozważanych zmiennych.