Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2.4.Prawaekonomiczneiichrodzaje
Zadaniemteoriiekonomiijestodkrywanieibadanieprawidłowościzachodzącychmiędzy
zjawiskamiekonomicznymiorazbadaniezmiandokonującychsięwtychzjawiskach,inaczej
ujmując,jesttoodkrywanieibadanieprawekonomicznych.
Prawaekonomicznesątostalepowtarzającesięiprawidłowezwiązkiprzyczynowo-
-skutkowezachodzącemiędzyzjawiskamiekonomicznymi.
Prawaekonomicznemającharakterobiektywny,cooznacza,żepowstająidziałają
wrealnejrzeczywistościgospodarczejniezależnieodwoliiświadomościczłowieka.
Porównującprawaekonomiczneiprawaprzyrody,należystwierdzić,żeistniejąpewne
różnicemiędzynimi;prawaekonomicznemająswojąspecyfikę,czylicechyróżniącejeod
innychpraw:
1.Prawaekonomicznerealizująsięprzezludzi,podczasgdyprawaprzyrodydziałająbez
udziałuczłowieka.
2.Prawaekonomicznesąprawamiwielkichliczb,lubinaczejprawamistatystycznymi,
czyteżstochastycznymiiprzejawiająsięjakodominującetendencjewmasowychzja-
wiskachekonomicznych.Realizująsięniewkażdymprzypadku,jaktojestwprawach
przyrody,aleujawniająsięwwiększościprzypadków-jakoprawawielkichliczb,dzia-
łająnazasadzieprawdopodobieństwa.
3.Prawaekonomicznesąhistoryczniezmienne,tzn.,żedziałająnapewnymetapiehisto-
rycznegorozwojuspołeczno-gospodarczymizmieniająsięwrazzezmianąstosunków
ekonomicznych,którestanowiąspołecznąpodstawędziałania.Podczasgdyprawaprzy-
rodysąniezmiennewczasie.
Wśródprawekonomicznychmożnawyróżnićpewneichrodzaje,wzależnościod
przyjętychkryteriówpodziału.Zewzględunacharakterzwiązkówzachodzącychmiędzy
zjawiskamiekonomicznymiistnieją:
1.Prawaprzyczynowo-skutkowe,którychistotamawyrazwnastępstwiezjawiskwcza-
sie,zjawiskowystępującepierwszejestprzyczynąipowodujewystąpienienastępnego,
czyliskutku.
2.Prawawspółistnieniaokreślanerównieżprawamistruktury,którecharakteryzująsięrów-
noczesnymwystępowaniemdwulubwięcejzawszetakichsamychzjawisk,tworzących
określonąstrukturęzjawiskwgospodarce.
3.Prawafunkcjonalnedotyczącezjawiskilościowowymiernychdającychsięprzedstawić
wpostacifunkcjimatematycznych.
Innymkryterium,wedługktóregomożnadokonaćklasyfikacjiprawekonomicznych,
jestichhistorycznyzasięgdziałania:
1.Prawaogólne,sątoprawarozwojuspołecznegodziałającejednakowowkażdymczasie
iniezmieniającesięwrazzupływemczasu.
2.Prawadziałającewkilkuformacjach,np.prawagospodarkitowarowejiobiegupienięż-
nego.
3.Prawaspecyficznedlaokreślonejformacji.
4.Prawaodcinkowedziałającetylkonapewnymetapierozwojudanejformacji.
20
