Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2
Marksowskieimarksistowskie
Odmianymarksizmu
Przymiotnikiemmarksowski(marxisch,Marxist)zwykłosięopatrywaćidee,
poglądyiocenyprzedstawioneprzezKarolaMarksa.Określeniemarksi-
stowski(marxistisch,Marxian)rezerwujesiędlaustaleńpoczynionychprzez
jegonastępców.Byłoichwieluiniecechowałaichzgodnośćpoglądów42.Kto
byłwłaściwymkontynuatoremmyśliMarksa?Ktopotrafiłdobrzeodczytać
jegosposóbrozumowania,intencjeikierunkowerekomendacje?
CzęśćpublikacjiMarksapowstałanapodstawiepozostawionychprzez
niegonotatek,opracowanychiprzekazanychdodrukuprzezFryderykaEn-
gelsa.Zrodziłotoszerokodyskutowanyproblemoddzieleniawtym,co
Umarksowskie”tego,cochciałprzekazaćsamMarks,odtego,cobyłostano-
wiskiemEngelsa43.OdczytanieoryginalnychpoglądówMarksa,bezwpływu
Engelsanaichzapis,jesttematembadańhistoryków.Tymzagadnieniemnie
będziemysięzajmować.
Obajwspółpracownicy,chociażstanowiliwyjątkowozgodnyzespółau-
torów,wpewiensposóbróżnilisięodsiebie.JakomyślicielipisarzMarksbył
bardziejpomysłowyibłyskotliwy,Engelsbardziejwykańczałistniejąceteorie
niżjeinspirowałiprojektował.Markschętniejzadawałpytania,takżewy-
magająceodpowiedzitrudnychiczasochłonnych.Engelsbardziejszukałod-
powiedzi,równieżgdybyłotoobiektywnieniełatwe.Markspatrzyłnaana-
lizowaneproblemycałościowo,Engelszwracałwiększąuwagęnaszczegóły
idopracowaniemyśli.Marksujawniałduszęartysty,możetolerującego
wswymsąsiedztwiepewnądozęartystycznegonieładu.Engelspreferował
porządkowaniespraw,równieżosobistych.WuproszczeniuMarksamożna
scharakteryzowaćjakoczłowiekazdolnegoibłyskotliwego,finalizującego
ztrudempracepisarskie,nadodateknieprzywiązującegodużejwagido
ubrania.Mówiącobrazowo,jegosweterniezawszebyłcałkowicieczysty.
ZkoleiEngelsreprezentowałpoglądybardziejschematyczne,aledoprowa-
42FamilieMarxprivat,AkademieVerlag,Berlin2005,s.234–235.
43C.J.Arthur,EngelsToday.ACentenaryAppreciation,Macmillan,Basingstoke1996.
Nobliścizekonomii1969–2018
©WydawnictwoKeyTextsp.zo.o.
www.keytext.com.pl
