Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
38
Ekonomikaiorganizacjarolnictwa
nierolnicze,np.naobiektyprzemysłoweczybudownictwo.Częstojednak
gospodarujesięniąniezbytracjonalnie–nacelenierolniczeprzekazuje
sięglebybardzodobreidobrezamiastgorszych.
W1950r.wPolsceużytkowanorolniczo20440,2tys.ha,aw1990r.
jużtylko18784tys.ha.Przez40latwypadłozrolniczegoużytkowania
1656tys.ha,tj.ponad4średniedawnewojewództwa.W1950r.najed-
negomieszkańcakrajuprzypadało0,81haużytkówrolnych,w1990r.–
0,49ha.Ilośćużytkówrolnychprzypadającanajednegomieszkańcajest
wświeciebardzozróżnicowana.Naprzykładw1990r.wUSAnajednego
mieszkańcaprzypadało1,7ha,wZSRR–2,1ha,weFrancji–0,50ha,
Holandii–0,10ha,awJaponiizaledwie0,04ha.Państwozobowiązane
jestustawamiSejmudoochronygruntówrolniczych.
OszacunkudoziemiR.Manteuffelnapisał:DZieminależysięszcze-
gólnyszacunek.Ziemiastanowidobroograniczoneiniepomnażalne.Jest
dobremogólnonarodowym,arolnik,formalnyjejwłaściciel,jesttylkocza-
sowymjejużytkownikiem,dopókisamsięwziemięniezamieni(...)Zie-
miastanowiniejakocząstkęnas,ludziżyjących”6.
3.2
Pracajakoczynnikprodukcji
Fizjokraciuważali,żejedynymŹródłembogactwajestrolnictwo(ziemia,
przyroda),dopieroAdamSmithdowiódł,żeŹródłembogactwajestrów-
nieżpraca7.Dziękisileroboczejpowstajeprodukcjarolnicza.Gdysiłaro-
bocza(pracażywa)łączysięzprzedmiotamiiśrodkamiprodukcji(praca
uprzedmiotowiona),rozpoczynasięprocesprodukcji.
Niskiudziałrolnictwawkrajowymzatrudnieniuświadczyowysokim
rozwojugospodarczym.FrancuskiekonomistaJeanFourastiewyróżnia
trzyfazyzatrudnieniawposzczególnychdziałachgospodarkinarodowej8:
wrolnictwie,przemyśleiusługach.Uważaon,żepierwszafazarozwoju
społecznego–cywilizacjarolnicza(zatrudnieniewrolnictwieokoło80%)
przechodziwcywilizacjęindustrialną,przejściową(ludnośćrolniczasta-
nowi10–20%zatrudnionych),anastępniefazaindustrialnaprzechodzi
wfazęrozwoju–cywilizacjadominacjiusług(zatrudnieniewrolnictwie
spadaponiżej10%).Wielkośćzatrudnieniawrolnictwiezależyzatemod
gospodarczegorozwojukraju.Istniejebowiemwrolnictwieokreślonasub-
stytucyjnośćczynnikówprodukcji.Mechanizacjazastępujeżywąsiłęrobo-
6R.Manteuffel,Godnośćzawodurolnika,DOdrodzenie”1983,nr1.
7
A.Smith,Badanianadnaturąiprzyczynamibogactwanarodów,PWN,Warszawa1954.
8J.Fourastie,LaGrandEspoirduXX-meSiecle,EditionsGallimarol,Paris1963.
