Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1PODSTAWOWEKATEGORIEEKONOMICZNE
14
informacji.Ograniczasięonwyłączniedoanalizyzmianwzachowaniach„reprezen-
tatywnych”podmiotówwywołanychzmianamiograniczeń.Tautologicznakonstrukcja
modeluprowokujeoczywiściejegokrytykę,nieumniejszajednakjegoprzydatności
wwyjaśnieniuprzynajmniejczęściprocesówzachodzącychwrealnymświecienazna-
czonymograniczonościązasobów.
101020Modelhomosatisfaciendus(satysfakcjonującegominimum)
Zewzględunaswojąkonstrukcję,przedewszystkimjednakzewzględunaprzyjęte
założenia,modelhomooeconomicusastałsięobiektemkrytykinietylkozestrony
przedstawicieliinnychnaukspołecznych(np.socjologów6),alerównieżzestrony
samychekonomistów.Głównyprzedmiotkrytykizestronyekonomistówstanowi
założeniedotyczącecechsuperracjonalnegodecydenta,którynietylkorozpoznaje
wszystkiedostępnesposobydziałaniaipotrafibezbłędnieoszacowaćkonsekwencje
związanezpodjęciemkażdegoznich,lecztakżepotrafispójnieuszeregowaćwszyst-
kiealternatywnedziałaniawzględemgenerowanychprzezniewyników.Niewątpliwie
założeniatewrzeczywistymświecieniespełnione.Żadenczłowieknieposiadłprze-
cieżpełnejwiedzy.Czyjednaknieposiadaniepełnejwiedzydyskwalifikujezdolność
człowiekadopodejmowaniaracjonalnychdecyzji?
HerbertSimon,autormodeluhomosatisfaciendusa(modelsatysfakcjonującegomini-
mum),uważa,żerównieżczłowiekzadowalającysięwynikaminiemaksymalnymi
możebyćdecydentemracjonalnym(Simon,1997).ModelSimonaopartyjestnazało-
żeniuograniczonejracjonalnościczłowieka(ang.boundedrationality),któryniejest
wstaniepoznaćwszystkichmożliwychsposobówrozwiązaniaswoichproblemów.Nie
jestteżwstanierozpoznaćiocenićwszystkichpotencjalnychskutkówkażdejswojej
decyzji.Dlategohomosatisfaciendusniedążydomaksymalizacjiwyniku,leczjedynie
doosiągnięciawynikusatysfakcjonującego.Jakikonkretnywynikzostanieuznany
przezniegozasatysfakcjonujący,zależyodjegoindywidualnychoczekiwań.Bazując
nawynikachbadańeksperymentalnejpsychologiispołecznej,Simonprzyjmuje,że
racjonalnyczłowiekokreśladlasiebierealistycznypoziomoczekiwań,tj.poziom,który
wpraktycejestosiągalny.Kierującsiępotrzebąredukcjikompleksowościrzeczywisto-
ści,zjakąjestkonfrontowany,człowieksamsobienarzucanieobserwowalnezzewnątrz
reguły,którewokreślonychsytuacjachtworząnoweograniczenia.
6
Np.zasadametodologicznegoindywidualizmustoiwnierozwiązywalnejsprzecznościzpreferowaną
przezsocjologówholistycznąwizjąspołeczeństwa,któragrupom/podsystemomspołecznymprzypisuje
cechyniemożliwedopogodzeniazzachowaniamiludzijetworzącymi.