Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
AdamSzeworski
1917–2014
Gdyw1955r.MichałKaleckipowróciłdoPolskiporezygnacjizposadywONZ,kontynu-
owałonpracęnadrozwojemekonomicznymwposzczególnychkrajachwInstytucieNauk
EkonomicznychPAN.Wtejpracytowarzyszyłomugronowybitnychmłodychekonomi-
stów,którzyprzejęliodKaleckiegojegocharakterystycznąmetodęanalizyrozwojueko-
nomicznego.WśródnichznajdowałsięAdamSzeworski,którywspółpracowałzKaleckim
nadbadaniamicyklikoniunkturalnychwrozwiniętychpaństwachkapitalistycznychoraz
wAzji.Szeworskibyłutalentowanymekonomistą,postudiachnauniwersytachwZurychu
iWarszawie.WmomenciewybuchudrugiejwojnyświatowejsłużyłwPierwszejDywizji
GrenadierówwLotaryngii,skąddotarłdoSzwajcariiporozwiązaniudywizjiw1940r.Po
powrociedoPolskistudiowałnaUniwersytecieWarszawskim,gdziepotemzostałmiano-
wanyprofesoremekonomii.Byłautoremcykluartykułówiksiążekbadającychpowojenne
dziejewieluczołowychpaństwświata,m.in.StanówZjednoczonych,WielkiejBrytanii,Nie-
miecZachodnich,atakżeIndii,KoreiiJaponii.
WswojejksiążceCyklkoniunkturalnyainterwencjapaństwa(PWE1965),wktórejbadał
cyklekoniunkturalnewStanachZjednoczonychiWielkiejBrytanii,AdamSzeworskizde-
finiowałswojąmetodologięwsposóbwyraźnieukazującywpływKaleckiegonajegopracę:
HWahaniacyklicznedochodunarodowegowkapitalizmiemająswojeźródławzmianach
poziomuinwestycji.Konsumpcjabowiemkształtujesięrównolegledodochodunarodowe-
go,jeśliniewystępujezmianarelacjipłacdozyskówlubzmianastopyoszczędnościzbieżą-
cychdochodówindywidulnych(jakrównieżstopniaopodatkowaniatychdochodów).Przy
stałościtychrelacjiwielkośćdochodunarodowegojestwyznaczanaprzezinwestycje.(ł)
Fakttenjestuwarunkowanyproblememrealizacji.Oszczędności,tj.akumulacjakapitali-
stów,możebyćbowiemzrealizowanatylkowtymstopniu,wjakimznajdujeodpowiednik
winwestycjachrzeczowychł1”.
ZdaniemSzeworskiegoinwestycjepowodująakumulacjęrezerwfinansowychwprzed-
siębiorstwach.Rezerwyte,którestanowiąpodstawędodalszychinwestycji.Napoziomie
gospodarkiinwestycjedecydująopoziomieprodukcjiizatrudnienia.Tensposóbokreślenia
produkcjiizatrudnieniabyłzasadniczymodkryciemKaleckiegoiKeynesa.Wswejpracy
Szeworskipokazywałrównież,jakzmniejszenieinwestycjiwgłównychkrajachuprzemy-
słowionychbyłorównoważoneprzezwydatkipaństwa,któreogólniestabilizowałyipod-
trzymywaływzrostproduktukrajowegopowojnie.Wokresiepowojennymważnąpozycją
wbudżetachpaństwabyływydatkiwojskowe.StabilizacjagospodarczawEuropiepodru-
giejwojnieświatowejzbiegłasięzeznacznymudziałemprzemysłubędącegopodkontrolą
państwa.Pozwoliłotonaznaczniebardziejefektywnąregulacjęinwestycjiprzezpaństwo.
PodobnąanalizęstosowałSzeworskidokrajówrozwijającychsię.Jednakżewtymprzy-
padkuhandelzagranicznystajesięznaczniebardziejbezpośredniąprzeszkodądlawzrostu
irozwojuekonomicznego,gdyżdobrainwestycyjnemusząbyćimportowane,jakwskazuje
analizaKaleckiegodotyczącabarierfinansowychwkrajachrozwijającychsię.BadaniaSze-
worskiegonadgospodarkąIndiiiJaponiipokazały,jakrozwójprzemysłubyłwielokrotnie
przerywanyprzeztrudnościwbilansiehandluzagranicznego.Równieżwtymprzypadku
1A.Szeworski,Cyklkoniunkturalnyainterwencjapaństwa,PWE,Warszawa1965,s.7.
