Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
„Ekonomista”2019,nr4
http://www.ekonomista.info.pl
Endogenicznapodażpieniądzawwarunkachfinansjalizacji...
401
zgłaszanyprzezprzedsiębiorcówigospodarstwadomowepopytnakredyt,anie
popytnadepozyty.Stądwniosek,żeHkredytykreujądepozyty”(Wray1990).Ban-
kiniemusząprzytymgromadzićdepozytów,byrozpocząćakcjękredytową,gdyż
towłaśnieaktudzielaniakredytuiprzekazaniagonarachunekdłużnikakreuje
równocześniedepozytoodpowiedniejwysokości.Bankisąwięcwstaniestworzyć
nowąsiłęnabywczą(nowedepozyty)exnihilo,bezkoniecznościredukowaniaza-
sobupieniądzazgromadzonegoprzezoszczędzających(Keen2011).Kredytnie
jesttutraktowanyjakotransfersiłynabywczejodpodmiotuoszczędzającegodo
dłużnika,leczjakopierwotnakreacjaprzezbanksiłynabywczejprzekazywanej
kredytobiorcy.Stądzmianapoziomudługuprywatnegozawszewywieraefekty
makroekonomiczne.
Wramachekonomiiheterodoksyjnejmożnajednakzidentyfikowaćróżne
interpretacjeendogeniczności.Naprzykładwśródpostkeynesistówprzezwiele
lattoczyłasiędyskusjamiędzyzwolennikamipodejściaakomodacyjnego(Moore
1988)ipodejściastrukturalistycznego(Pollin1991;Palley1994,1996;Wray1990).
Zdaniemtychpierwszychcałypopytsektorabankowegonapłynnezasobyjest
pasywniezaspokajanyprzezbankcentralnypoustalonejcenie,przezcokrzywa
podażypieniądzastajesiędoskonaleelastyczna(horyzontalna)przydocelowej
stopieprocentowej.Wedługtychdrugichnatomiastbankcentralnymożeograni-
czyćbankomkomercyjnymdostępdopłynnychrezerw,wykorzystującwtymcelu
operacjeotwartegorynku.Azatemwkrótkimokresiebankcentralnynietraci
całkowiciekontrolinadpodażąpieniądza,cooznacza,żeideapasywnejakomo-
dacjiniejestprawdziwa.Tymsamymzagregowanakrzywapodażykredytunie
jesthoryzontalna,lecznachylonadodatnio.
JeszczeinnypodziałzaproponowałRochon(2003),wedługktóregomożna
wyróżnićHendogenicznośćinstytucjonalną”orazHendogenicznośćnaturalną”.
Tapierwszaodpowiadapodejściupostkeynesowskiemu,natomiastdruga–per-
spektywieMCT
.Wopiniiautorapostkeynesiści–zarównoci,którzysązwiązani
zhoryzontalizmem,jakireprezentującyodłamstrukturalistyczny–traktująen-
dogenicznośćpieniądzajakoefektpojawieniasięwtokuewolucjisektoraban-
kowegookreślonychwarunkówiukładówinstytucjonalnych.NatomiastwMCT
argumentujesię,żepieniądzzawszebył,jestibędzieendogeniczny,niezależnie
odetapurozwojusystemubankowegoorazszczegółowychrozwiązańregulują-
cychjegofunkcjonowanie.Pieniądzwynikabowiemzistnieniarelacjidłużnych,
bezktórychniemożnaanizapoczątkować,anikontynuowaćprocesuprodukcji,
atymsamymwygenerowaćstrumieniadochodu.
Bezwzględunato,czymówimyowersjiinstytucjonalnejczynaturalnej,wobec-
nejfazieewolucjibankowościendogenicznośćpieniądzanależytraktowaćjako
zjawiskotrwałe,nieodwracalne.Wewspółczesnychgospodarkachopartychna
kredycieniematechnicznychmożliwościkierowaniawielkościąpodażyśrodków
finansowych.Endogenicznakreacjapieniądzajestwięcimmanentnącechądzisiej-
szychsystemówbankowych.Ponadtoekonomiściheterodoksyjnizwracająuwagę,
żewspółczesnebankicentralnepełniąustawowąfunkcjępożyczkodawcyostatniej
instancji.Sąwięcprawniezobowiązanedotego,bydostarczaćgospodarcenie-
