Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
„Ekonomista”2020,nr5
http://www.ekonomista.info.pl
Epistemologia,aksjologiaiideologiawekonomii–przypadekfunkcji...
663
PomimotychograniczeńFriedmanprzypisałempirycznejweryfikacjirozstrzy-
gającąrolęwaprobacielubodrzuceniuteorii.Jegostosunekdoweryfikacjiteorii
dobrzewyrażająsłowaMiltonaFriedmanazjegosłynnegoesejupoświęcone-
gometodologiiekonomii(Friedman1953,s.9):HHipotezajestodrzucona,gdy
tworzonenajejpodstawieprzewidywaniasąodrzucone«często»lubczęściejniż
przewidywaniawynikającezinnychhipotez”.Temuuznaniudlarozstrzygającej
roliempirycznejweryfikacjitowarzyszyłokwestionowanieznaczeniaHrealizmu”
założeń.JakstwierdzaPalley(2015,s.5),HwedługFriedmanateorianiemożebyć
oceniananapodstawierealizmu(lubjegobraku)jejzałożeń,coczynizzałożeń
wolnyparametrkonstruowanyiwybieranytak,abyteoriadziałała”.
Problemdokonaniastosownejocenyteoriijestszczególniepoważny,gdyna-
ukowysztafaż,matematycznaformalizacjasprawiawrażenienaukowejścisłości.
Taformalnaścisłośćmożejednaktowarzyszyćbłędnejwizjiteoretycznej.Według
Palleya(2015,s.25)Hmatematycznewyrafinowanieurzekłoekonomistów,którzy
uwierzyli,żetechnikimatematycznesąważniejszeodideiekonomicznych;wia-
raktórąwspierałaprzyjętaprzezFriedmanametodologiaekonomiipozytywnej
ijegoodrzucenieznaczeniarealizmuzałożeń”.
Aprobata,jakąmogąwekonomiizyskaćchybionemodeleiteorie,wynika
zapewneniejednokrotniewłaśniezuznaniadlaichformalnejHelegancji”,wspo-
mnianegomatematycznego,naukowegosztafażu.Nagruncieekonomiiwyraża
tochęciizapędynadaniajejpozorównaukiścisłej.Niestetyniebrakwekonomii
wśródnajbardziejuznanych,teoretycznychmodelitakżeprzykładówujęćwe-
wnętrznieniespójnychiformalniebłędnych.
FałszyweteorieiideeekonomicznemogąbyćobarczoneHjedynie”grzechem
pierworodnymarbitralnychinieprawdziwychzałożeń.Modelmożewówczaspo-
zostawaćformalniepoprawnyispójny,coniesprawiaprzecież,żeprawdziwie
przedstawiabadanezjawiska.Chybionakoncepcjaopartanabłędnychzałoże-
niachmożepozostawaćwHnaukowymobiegu”wobectrudnościzjejfalsyfikacją
(adopewnegostopnianawetwbrewwszelkimznamionomfalsyfikacji).
Epistemologicznepostulatyrozbijająsięzatemwekonomiiorafyuznaniowo-
ściwstanowieniuzałożeńzjednejstrony,zdrugiejzaśbrakutwardychkryteriów
falsyfikacjikoncepcjiteoretycznychiwynikającychznichwniosków.Teoretyczny
obrazrzeczywistościmożewtedypodlegaćoceniewedługsubiektywnych,warto-
ściującychkryteriów,afirmacjateoriistajesiępochodnąprzesłanekaksjologicz-
nych.
Ekonomiajakonaukaspołecznaznajdujesięzatemwobszarzeoddziaływa-
niaocenwartościujących.Najbardziejznaczącymdylematemwynikającymzróż-
nychteoretycznychwizjigospodarkijestrozbieżnośćopiniiodnośnieniezakłó-
conego,optymalizującegodziałanianieskrępowanegomechanizmurynkowego.
Trudnoczasamirozstrzygnąć,czypoglądyekonomicznewynikajązgłębokiego
przeświadczeniaosłusznościteorii,czyteżteorieciesząsięuznaniem,ponieważ
prowadządowysoceaprobowanychwniosków;czynaprzykładprzekonanialibe-
ralne–wysokawartośćprzypisywanawolnościgospodarczej–wynikazprzesła-
nekteoretycznych,czyteżumiłowaniewszelkiejwolnościikonkurencjiskłania
