Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
26|rozdziałpierwszy
samość.ToonadecydujeoprawdziwymobliczuWja”.Zgiełkświa-
tacichnie,gdyczłowiekskupiasięnasobie.Przypomnijmy,że
takżewedługSchilleraelegijnyrystwórczościnowoczesnejjest
związanyzkoniecznościąodwróceniasięodświataipowrotudo
własnegownętrza:Wpoezjasentymentalnarodzisięwodosobnieniu
iciszyidoodosobnieniaiciszyzachęca”(Opoezji…,s.273).
WrozprawieBrodzińskiegomożnabynawetuznaćpodobnąpro-
pozycję,pomimojejwyraźnieżyczeniowegocharakteru,zamodel,
idealnywzór,gdybyniepewneautorskieuzupełnieniaorazkorek-
ty.Ideałniezmiennejtożsamościpoddanybowiemzostał–ijestto
wyraźnyparadoks–działaniuczasu.Metaforagłębiludzkiegoży-
cia,nakazującanamodkrywaćkolejnejegowarstwy,bydotrzeć
wkońcudojądraosobowości,ustąpiławrozprawieOelegiimeta-
forzelinii,wzdłużktórejtożyciesięrozwijaiprzekształca.Zgodnie
ztąlogikąpodmiotWwracającyspokojniewsamegosiebie”nietyle
docierawbieżącejchwilidopodstawwłasnejtożsamości,ileraczej
zaczynasobiezdawaćsprawęztego,żetepodstawyzostałybez-
powrotnieutracone.TozaśrodziuczucieWsmutkuprzyjemnego”
(Oelegii,s.193)czyteżWsłodkiejmelancholii”(Oelegii,s.196)
–azatememocje,któreniesąanigwałtowne,aniszczególnie
dramatyczne33.Wartomożezwrócićuwagę,żeWsłodkamelancho-
lia”jesttunajprawdopodobniejpożyczkązaciągniętąuteoretyków
sztukiorazartystówfrancuskichpoprzedniegostulecia.Poraz
pierwszytentypuczucia,rodzącegosięwodosobnieniu,wśródłez,
rozmarzeniaiprzykrościwywołanejrozpamiętywaniemminionych
chwil,zostałopisanywDictionnaireuniverselz1690roku,upo-
wszechniłsięzaśdziękiDictionnairedeTrévoux(1771),obrazowi
LaDouceMélancolie,któryJosephMarieViennamalowałw1756
roku,orazdziękirzeźbietaksamozatytułowanejiwykonanej
w1763rokuprzezEtienne’aMaurice’aFalconeta.Niepoślednią
rolęwrozpropagowaniutegopojęciaodegrałteżDenisDiderot,
zwłaszczazaśjegoocenarzeźbyFalconetazawartawSaloniez1765
roku
34
.Niebezznaczeniawydajesięrównieżto,żeoWdoucemélan-
colie”chętniepisaliEvaristedeParnyorazAntoinedeBertin35,
którychHenriPotezuważazanajważniejszychfrancuskichpoetów
elegijnychdrugiejpołowyXVIIIwieku
36
.WrozprawieBrodziń-
skiegouczucieWsłodkiejmelancholii”,towarzyszącepowrotowi
