Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
30|rozdziałpierwszy
Wstająsię[…]pomnikamiutraconegoznaczenia”43.Obrazyruin
sązresztąwtymkontekściepojmowanewdośćszczególnysposób
–zachęcająbowiemdorozpamiętywania,któregoźródławypływa-
jąztego,coistniałoniegdyś,alewgruncierzeczynieoodzyskanie
dawnejcałościtoczysięgra.JakpiszeSchillerwrozprawieOpo-
ezjinaiwnejisentymentalnej:WPoetaelegijnyszukanatury,ale
szukajejjakoideiiwtakiejdoskonałości,wjakiejonanigdynie
istniała,mimożeopłakujejąjakocoś,cokiedyśbyłoicotylko
zostałoutracone”(Opoezji…,s.259).Stawkąjestwięcprzede
wszystkimnapięcieistniejącemiędzyresztkamiminionejdosko-
nałościawyidealizowanymznaczeniem,którejestimprzypisywa-
neprzezpoetę.Wedługfilozofaniemieckiegotegorodzajukrajo-
brazyipejzażeniepojawiająsięwelegiiwsposóbautonomiczny,
alesązależneodemocjonalnegostanupoetysentymentalnego.Ten
zaśnietyleusiłujewzmysłowysposóbprzedstawićrzeczywistość
czyteżzewnętrznewobecsiebieprzedmioty(cojestgłównymza-
daniempoetynaiwnego,któryWzależnyjestodswojegoobiektu”
–Opoezji…,s.372),ileraczejwykorzystujewszystkieteelemen-
tydotego,bymówićosobieorazoswychdoznaniach:WTymspo-
sobemnieotrzymujemynigdyprzedmiotu,lecztylkoto,couczynił
zprzedmiotuodbijającygoumysłpoety,inawetwtedy,gdyprzed-
miotemtymjestsampoeta,gdychceonnamprzedstawićswoje
uczucia,niedowiadujemysięojegostaniebezpośrednioizpierw-
szejręki,leczdowiadujemysiętylko,jakówstanodbijasięwjego
umyśle,coon,jakoprzyglądającysięsamemusobie,onimmyślał”
(Opoezji…,s.260)44.
Wtymsensieświatprzedstawionyelegiimiałbycharakterale-
gorycznyibyłbyodbiciemświadomościpodmiotu,ponieważobo-
wiązkiempoetysentymentalnegoniejestmalowanieświata,ale
próbaodnalezieniaideału.Tenostatniwskażonejniełademnowo-
czesnościkryjesięjużtylkowgłębipodmiotu,aniewtym,co
wobecniegodookolne.StądpostulatSchillera,bykrajobrazprze-
kształcićwpejzażmentalny,aprzedmiotywnimzawarteuznaćza
emblematypodmiotu,śladyjegoemocji.Wprzeciwieństwiedo
SchilleraBrodzińskiokazujesięwswejrozprawiedużobardziej
wrażliwynamaterialnykonkret.Wedługkrytykapolskiegomelan-
cholijniezaprawionychopisówprzestrzeniniezawdzięczamywy-
