Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.Retoryka–wprowadzenie
nauczycielwymowyKwintylian,wyrażającjąwsłowach:Arsbene
dicendi(sztukadobregomówienia).Arstosztuka,biegłośćwza-
kresiewymowy,uzyskiwanadziękiprzestrzeganiuokreślonych
zasad.Beneznaczydobrze,awtymkontekścietakżestosownie,
skutecznieiuczciwie.Dicenditomówieniefunkcjonalne,celowe
iprzekonujące.ObokwspomnianegopodręcznikaArystotelesado
najważniejszychstarożytnychdziełzzakresuretorykinależątak-
że:OmówcyCyceronazIwiekup.n.e.,KształceniemówcyKwinty-
lianaianonimowytraktatRhetoricaadHerennium–obazIwieku
n.e.Zretorykiklasycznejpochodziwiększośćśrodkówstylistycz-
nychstosowanychdodziśwliteraturzeisztuceprzemawiania.
Retorykastarożytnatworzyzamkniętącałość,akolejnewieki
wniosłydoniejwieleistotnego.Współcześnieelementyretorykisą
częściąjęzykoznawstwaiwiedzyoliteraturze.
Wedługstarożytnychmistrzów,kształcenieoratorapolegało
narozwijaniuumiejętnościdobieraniaśrodkówperswazjitak,
bymógłonswoimwystąpieniemwpłynąćnarozum(logos),wolę
(ethos)iuczucia(pathos)słuchaczy.Przemowaoratoramusiałaza-
temspełniaćtrojakąfunkcję:pouczać(docere),poruszać(movere)
izachwycać(delectare).
Zgodniezrzymskimizasadamioratorpowinienbyćkształcony
działanienarozum
pouczyć
logos
docere
Funkcjewypowiedzi
działanienawolę
perswazyjnej
poruszyć
ethos
movere
działanienauczucia
zachwycić
pathos
delectare
takżemoralnie.Oratorestvirbonus,czylioratorjestczłowiekiem
prawym.Niemożekłamać,choćniemaobowiązkuzawszemó-
wićprawdy.Toniezwykleważnazasadaretoryczna,gdyżumiejęt-
nośćperswazjinarażamówcęnapokusęnieuczciwejmanipulacji
słuchaczami.Zasadalitteradocet,litteranocet,czylisłowouczy,
słowoniszczy,byławpajanamówcomjakoprzestrogaprzeduży-
waniemdozłychcelówichumiejętnościprzekonywania.
Wteoriiretorykiwyróżnionotrzyzasadniczerodzajeretoryczne:
10
