Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
21
Wnaszymkontekścieprzedstawicielemburżuazji,opresyjnejsiłyspołecznej,
byłbywięckrytyk,którychcenarzucićświatuzewnętrznemuwłasną,szalenieidio-
synkratycznąperspektywę,zamieniającąświatliteratury(czyszerzejmówiąc:
kultury),whierarchicznąkonstrukcję,podporządkowanąinteligenckiemusyste-
mowiwartościowania.Takistanrzeczyprzypominaszkołę,opisanąprzezGombro-
wiczawFerdydurke,gdziezjednejstronymamyniesfornychuczniów,azdrugiej
profesoraPimkę,którywalczyzwitalizmemmłodzieży,próbujewprowadzićod-
górniekultromantycznegopoety,atakżestarasięwykreowaćzdyscyplinowanych,
posłusznychczytelników.
Fisketwierdzi,żetakdziałaBestetyka”,doktrynazorientowananawartościo-
wanie:BEstetykapotrzebujekrytyka-kaznodziei,którykontrolowałbyznaczenia
tekstuireakcjenań,awięcniemożesięobejśćbezformalnegoprocesukształcenia,
któryuczyludzi,jakmożedocenićwartość(wielkiej)sztuki”.OwaBestetyka”jest
więcpoprostuwyrazemmarzeniakrytykaowładzynadczytelnikami.
BOsądestetyczny–piszewkolejnymzdaniuFiske–jestantypopularny,za-
przeczabowiemróżnorodnościinterpretacjiifunkcji,któretensamtekstmoże
spełniać,kiedyporuszasięwśródróżnychsojuszyistniejącychwporządkuspo-
łecznym.Estetykaskupiasięnawartościachzwiązanychzestrukturątekstu,przez
copomijatreścispołeczne,którewiążądanytekstzżyciemcodziennym”.
Amerykańskibadaczpodpowiadanamtujeszczejednąpożytecznąrzecz.Tekst
samwsobieniejestżadnąświętością,niejestcelemostatecznym,tekstjestjedynie
częściąskładowąpewnejspołecznejkonfiguracji.Fiskemówi,żejestcośważniej-
szegoniżsamtekst,amianowicietowszystko,cosięwydarzaBmiędzytekstem
ażyciemcodziennym”.Teksttomało,tozamało.Myślącotekście,wartowziąć
poduwagę,cosiędziejeztekstempodczasjegolektury,jakpostępujączytelnicy
ztekstem,doczegogoużywają,czegochcąodniego.Tekstzatemtorecepcjetekstu.
Nastawienienasamtekst,krytycznoliterackitekstualizm,tobardzoredukcyjna
praktyka,którauniemożliwianamdostrzeżenieogromnegopotencjałudanego
tekstu,którablokujepełniejszeskomunikowaniesięzeświatemliteratury–toby
byłatrzeciaprzyczyna,dlaktórejBkrytykaliteracka”stałasiędlamniesynonimem
przaśnego,jałowegodyskursu.
RazjeszczeFiske:
BBadania(…)wykazały,żeserialDallasdostarczawidzomnacałymświecie
niezwyklezróżnicowanychadekwatnychznaczeń.Dallasjestjaksupermarketze
znaczeniami:widzowieidądoniegoiwybierająprodukty,zktórychpougotowaniu
wychodzidanie–ichwłasnakultura.AwięcarabskieznaczeniaDallasbędązupeł-
nieinneniżżydowskie;holenderskimarksistaiholenderskafeministkaodczytajągo
zupełnieinaczej,choćtaksamoadekwatnie.Dallasdostarczaznaczeńpro-ianty-
kapitalistycznych,pro-iantypatriarchalnych;pozwalawidzomwytworzyćwłasne
rozumieniezależnościmiędzybogactwemaszczęściemwobrębierelacjibizne-
sowych,seksualnychirodzinnych;kapitalizmprzeplatasięwnimzwięzamipo-
krewieństwa”.
Krytykmożewięcbardzodużonauczyćsięododbiorcy.
Doczegozmierzam?
