Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
7
Dziśnierzadkotowarzysząmłodejmatcekobietymającejużdoświadczeniewwy-
chowywaniupotomka,udzielającerad,jakzmierzyćtemperaturęwodynatzw.ło-
kieć,jaktrzymaćdziecko,czymposmarowaćijakczęstomyć.Pierwszakąpielnowo
narodzonychodsyłanasrównieżdosymbolikiwodyjakogranicypomiędzyświa-
tami,przejściadzieckadoświataśmiertelników,mabyćdlaniegooczyszczeniem.
Podobnąfunkcjępełnichrzestwreligiichrześcijańskiej.Wyzwalaonodgrzechu
istajesiębramążycia.BJeślisięktośnienarodzizwodyizDuchaŚwiętego,nie
możewejśćdoKrólestwaBożego”(J3,5).Wtensposóbwodastajesięźródłem
życiaipłodności,oczyszczającnaszpierworodnychgrzechów,aleiprzygotowując
nasnaśmierć.Przyjmującbowiemchrzest,zanurzamysięwzgodzieuczestniczenia
wśmierciChrystusa.BRytualneobmywanieioczyszczaniezużyciemwodymająna
celugwałtownypowrótdopozaczasowegomomentu(Inillotempore)stworzenia
świata:sąonesymbolicznympowtórzeniemnarodzinświatalubnowegoczłowie-
ka”4–analizujesymbolchrztuMirceaEliade.Wmyślzasadychrześcijańskiejwoda
więcocala.EliadezwracajeszczeuwagęnaformęsamejchrzcielnicyBsadzawka
chrzcielnaporównywanajestzarazemdogrobuidomacicy:jestgrobem,wktórym
katechumengrzebieswojeżycieziemskie,imacicą,wktórejzostajespłodzonydo
życiawiecznego.Identyfikacjęegzystencjiprzednarodzeniowejzarównozzanu-
rzeniemwwodziechrzcielnej,jakiześmierciąinicjacyjnąjasnowyrażaliturgia
syryjska:«Takwięc,oOjcze,JezusżyłwtwojejwoliiwoliDuchaŚwiętegowtrzech
przybytkachziemskich:wmacicyciała,wmacicywodychrzcielnejiwmrocznych
jaskiniachświatapodziemnego»”5.
Religijneznaczeniaablucjimieszająsięczęstozarchaicznymiwierzeniami,chcą-
cyminadaćnowykształtświatuijednostce,miałysłużyćpobudzeniumocypłodno-
ści,oczyszczeniu,zmazaniuwin,czywyprowadzeniuzestanusymbolicznejśmierci.
Każdareligiaikażdagrupaspołecznamaswójkodeksczystościzawierającyzasady
dbaniaohigienę.Czasamidochodzidodychotomiiwpostrzeganiuich,szczególnie
gdydogłosudojdziekwestiaczystościrytualnejnastykuróżnych,choćbliskichso-
bie,wierzeń.Jezus,dokonującuzdrowień,dotykałzmarłychitrędowatych.Gorszył
tymfaryzeuszy,którzymieliwpojonynakazmyciarąkprzedjedzeniem.Ewangelia
wgśw.MarkaopisujeichporuszenienawidokuczniówJezusajedzącychchleb
nieumytymirękoma.BFaryzeuszebowiem,iwogóleŻydzi,trzymającsiętradycji
starszych,niejedzą,jeślisobierąknieobmyją,rozluźniającpięść”(Mk,7,1).Św.
Łukaszzkoleiopisuje,żeJezusniemyłrąkprzedposiłkiem,oskarżałfaryzeuszy
ohipokryzję,kwestionującwogólesenstegozwyczaju.BCzłowiekaniekalato,co
zniegowychodzizzewnątrz,aleto,cowychodzizeńnazewnątrz”.Idalej,Bwłaśnie
wyfaryzeuszedbacieoczystośćzewnętrznejstronykielichaimisy,awaszewnętrze
pełnejestzdzierstwainiegodziwości”(Łk,11,39).
Obrzędyoczyszczaniazudziałemwodyprzybierająceróżneformyobmyćstały
sięniemalpowszechnymijednymznajważniejszychelementówreligijnychza-
chowań.BNadługozanimzachowaniateprzybrałypostaćokreślonychreligijnych
systemówwoda,czerpiącswąwaloryzacjęzmitycznych,świętychpoczątków,niosła
iudzielałaswejpierwotnejczystościtemu,ktojejpotrzebował”6.Wstarożytności,
szczególniewkrajachpustynnychociepłymklimacie,panowałzwyczajobmywa-
nianógprzedwejściemdodomu.Dotyczyłotorównieżpomieszczeń,wktórych
4M.Eliade,Obrazyisymbole,Szkiceosymbolizmiemagiczno-religijnym,przeł.M.iP.Rodakowie,War-
szawa1998,s.178.
5M.Eliade,Inicjacja,obrzędy,stowarzyszeniatajemne.Narodzinymistyczne,przeł.K.Kocjan,Kra-
ków1997,s.171.
6Z.Górnicki,Wodawduchowychprzeżyciachczłowieka,Kraków2008,s.38.
