Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
9
oficerIDywizjiim.T.Kościuszkiijakodowódca1.PraskiegoPułkuPiechoty,po
bitwiepodLenino(wktórejzginąłjegobrat,Zbigniew)marzyłowypełnionychwi-
dzamiszczecińskichteatrachikinach,oprężnychwydawnictwach,intensywnym
życiuintelektualnymikulturalnymmiasta.Wmieściejużdziałałarozgłośniara-
diowa,powstałypierwszeczasopisma,teatry,wydawnictwa,szkoływyższe,zaczęło
powstawaćśrodowiskoliterackie.Zamieszkalitu:TymoteuszKarpowicz,jużpo
młodzieńczymdebiuciewWilnie,WalerianLachnitt,publicystaikrytykliteracki
powracającyzobozudipisów,wktórympoznałKonstantegoIldefonsaGałczyń-
skiego,drStanisławTelega,absolwentpolonistykinaUniwersytecieJagielloń-
skimdziałającyprzedwojnąwkrakowskiejgrupieliterackiejBLitart”,uciekający
przedkonsekwencjamiakowskiejprzeszłości,StanisławSzydłowski,dziennikarz
zambicjamiliterackimi.Osiedlitu:piszącymarynarzJanPapuga,FranciszekGil,
MariaBoniecka,wkrótcezamieszkałnaGłębokiemprzyulicyJaworowej17Ed-
mundJanOsmańczyk(odimieniażonynazywałswójdomRutiadą,awjednym
zwierszypodajeswójadres:SzerokiŚwiat17).WdzielnicyPogodno,bliżejmias-
taotrzymałwillęGałczyński.
WiktorWoroszylski,któryzanamowąWitoldaWirpszy,zdecydowałsięnaosie-
dleniewSzczecinie,wspominał:BWczesnąwiosną[1949–CJ.]znaleźliśmysięzżoną
(...)wśrodkunierealnej,jaknaoweczasy,idylli,którąwswoichwłościachpróbował
stworzyćliteratomsnobistycznywojewodaszczecińskiBorkowicz.Mieszkaliśmy
wwillowejdzielnicyGłębokie,nadjezioremotejsamejnazwie,myiWirpszowie
naprzeciwkosiebie,podwóchstronachulicyPogodnej,Andrzejewscyparękroków
dalejprzytejsamejulicy,Osmańczykowiejeszczeodrobinędalej,aGałczyńscy
winnejczęścimiastawdużymdomu,któryniebawemporzucili,przenoszącsię
doWarszawy.WszyscymieliśmyzczasemporzucićnaszDisneyland,jajużpokil-
kunastumiesiącach,Wirpszawroku1956,aletymczasemstanowiliśmygronodziw-
nychazylantów,zjednejstronyżarliwieeksponującychswójkomunizm,zdrugiej
–żyjącychwznacznymoderwaniuodjegopowszednichsprawirealiów,awięc
przedewszystkimbezprzytłoczenianajbardziejgnębiącąludziwtymustrojukwe-
stiąmieszkaniową,aponadtowogólebezBścieśnienia”,naluzie,wewłasnymśrodo-
wisku,oddającsięliteraturze,muzyce,życiurodzinnemu,świętowaniu,dysputowa-
niu.PrzyjeżdżalikoledzyzWarszawyiKrakowa:doWirpszów–Różewicz[dodajmy,
takżeTadeuszBorowski,WisławaSzymborska–C.J.],donas–międzyinnymi
AndrzejBraunimatematykRyszardHerczyński,zktórympóźniejWirpszawspólnie
pisałsztukę,niewiem,czydoprowadzonądokońca”17.
Pomysłzgrupowaniapisarzywjednymmiejscuwzorowanonasowieckichroz-
wiązaniach.Łatwiejszybyłwówczasnadzór,przepływinformacjiiwzajemnain-
wigilacja.WPolsceprzedzałożeniemszczecińskiejkoloniipodobniegromadnie
osiedlonopisarzywKrakowieprzyul.Krupniczej22,wŁodziprzyul.Bandurskiego
8,atakżewWarszawieprzyul.Iwickiej18.WszystkichtrzechsąsiadówzulicyPo-
godnejnaGłębokiemJacekTrznadeluczyniłbohateramiswejHańbydomowej19.
JerzyAndrzejewskiprzypomniałBtepierwszelataszczecińskie,moichnajbliższych
przyjaciół,niesłychaniepłomiennych,młodychkomunistów,WitkaWirpszę,Witka
Woroszylskiego.Losyichpotoczyłysiępodobnie,zmierzającwstronęcałkowitego
odejściaodmarksizmu.WtenczasnazywanibyliBpryszczatymi”odswojegowodza,
WitkaWoroszylskiego.Jawtedypozapublicystykąnicprawienienapisałemgod-
negouwagi,potemoczywiściepewienkrytycyzmzacząłdziałać,noimiałemlata,
17W.Woroszylski,Imiennik,BKultura”1986nr1/2,InstytutLiteracki,Paryż,s.76.
18A.Bikont,J.Szczęsna,Lawinaikamienie.Pisarzewobeckomunizmu,Warszawa2006,s.39.
19J.Trznadel,Hańbadomowa.Rozmowyzpisarzami.Wydanienowerozszerzone,Warszawa,2000.
