Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
KarlDedecius
wytłumaczyłróżnicęmiędzypolskąaniemieckągościnnością:Niemieczaprasza
nalampkęwina.Idziemydoniegoifaktyczniejestlampkawina,isąjeszczesłone
paluszki.PolaknatomiastzapraszaskromnienaBherbatkę”,Niemiecprzychodzi
jużnajedzony,atuczekagokompletnakolacja.Znamtowszystkozautopsji.Ajak
Niemcyjedząkanapkę?Smarująkromkęchlebamasłemikładąnaniąwędlinylub
ser.Jedząnożemiwidelcem.JesteśmybodajjedynymnarodemwEuropie,któ-
rytakje,dobierającsiędokanapkinarzędziami.Polakbierzekanapkędoręki,bo
przecieżniewypadadochleba,któryjestczymśsakralnym,dobieraćsięnożem
iwidelcem.Albo:idziesięwPolscedokogośzwizytą.Niemiec,jeszczewpłaszczu,
jużprzezprógwyciągarękędoPolaka,natomiastPolaknajpierwwchodzidośrodka
idopierotamsięwita,niewypadategorobićgdzieśnadworze,przezpróg,poza
czułąizbą.Ażegnającsię,Niemiecnajpierwubierapłaszczidopierosiężegna,uPo-
lakówjestodwrotnie.BGośćwdom,Bógwdom”–takmówipolskieprzysłowie,ale
wNiemczechPanaBogawdomachprawiejużniema.Niewspomnęjużopolskiej
Wigilii.UNiemcówjadasięnaWigilię,przykładowo,parówkiisałatkęziemnia-
czaną.InnyprzykładtoBożeGrobywWielkimTygodniu.FiguraPanaJezusa
leżywgrobie,powyżejumieszczonyjestNajświętszySakrament,jakaśuzbrojona
strażpełniwartę.Abstrahującjużodtego,żetakiemisterianiesąwytłumaczalne
nasposóbteologiczny,toniemaczegośtakiegonigdziewEuropie.Pewienwłoski
ksiądzwWarszawiemocnosięprzestraszył,jakzobaczyłtakiewojskoprzygrobie
PanaJezusa.Myślał,żecośniedobregosiędzieje.Niemówiącjużotym,żeBos-
kieGrobybywałyibywajądekorowaneemblematamipolitycznymiczęstowalu-
zjidokonkretnychzajśćwPolsce,jaktopraktykowałksiądzHenrykJankowski
wGdańsku.
Pocojatowszystkotakdrobiazgowowyliczam?Niepoto,byośmieszać.Wręcz
odwrotnie.Chcępokazać(częstoprzedewszystkimmoimrodakom,Niemcom),
jakiesąmiędzynamiróżnice,itote,zktórychprzeważnieniezdajemysobie
sprawy.My,Niemcy,musimypostraćsięzrozumiećpolskąduszę,taksamo,jak
iPolacypowinniuczyćsiętejniemieckiejmentalności.Przykład:wniemieckim
językusłowoBliberalizm”mazupełnieinnywydźwiękniżwPolsce.Wiążesięto
zoświeceniem,zszacunkiemdlainaczejmyślącego,dlatolerancjibezprzekłamań
czypodtekstów.WNiemczechjestPartiaWolnychDemokratów(FDP).Takide-
mokratamożebyćdobrymkatolikiem.Polaknatomiastkojarzyliberalizmzwykle
zrozwiązłością(częstoseksualną),acogorsza–zmasonerią.LiberałtowPolscejak
gdybyczłowiekbezzasad.CojasięwPolscenatentematnasłuchałem,mógłbym
całyesejotymnapisać...Wszystko,cojestliberalne,kojarzysięPolakomzmaso-
nerią,szczególniewśrodowiskukościelnym,nawetubiskupów.AwNiemczech
tosłowowogóleniewystępuje,niejestwobiegu.Niemiecniewie,coPolakma
namyśli,mówiącomasonerii.CzasamiuniektórychPolakównawetokreślenie
Bdemokracja”sąsiadujezliberalizmem,takprzynajmniejwPolscekojarzyłsięim
Obama,lubjeszczegorzej–zkomunizmem.
Polskipisarz,bodajStanisławBrzozowski,napisałkiedyś:BPolskajestnieustan-
nymestetycznymeksperymentem”.Cośwtymjest.TylkoczyNiemiecjestwstanie
odkryćteneksperyment?Przeważniezbywamynaszedoświadczeniażartami,bo
nieumiemysobieporadzićztakimizachowaniami.Atojestniedobrze,musimy
spróbowaćodkryćteneksperyment.Jaosobiściesamtegodoświadczyłem,ażso-
bieuprzytomniłem,żejestemschizofreniczny.Jakoteolog,chodzącdokościoła,
wPolscemuszęnazewnątrzkościołazostawićmójrozumteologaniemieckiego,bo
znamwszystkonapamięć,wnikamwśrodowiskopolskie,botenniemieckirozum
miprzeszkadza.WNiemczechjestodwrotnie,zostawiamnazewnątrzkościołamoje
37(1-2/2023)
