Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
TERMINDEMBLEMAT”-ODMETONIMIIDONAZWYGATUNKU
39
praktykauzupełnianiawierszyrycinami,zaaprobowananastępnie
przezpoetę,utrwaliłazwiązeksłowazobrazem.Ichociażdopubli-
kowanychzażyciaAlciataedycjizbiorowychjegopism(np.Reliqua
opera,Lugduni1548;Operaomnia,t.4,Basileae1549)drzeworytynie
zostaływłączone49,totwórczośćemblematycznastaniesięzasadni-
czodziedzinąsynkretyczną,łączącąelementywłaściwedladwóch
środkówwyrazu:słowaiobrazu,któresięwzajemniedopełniają.
Nietraktowałjednakżepisarzemblematujakonazwyosobne-
gogatunkuliterackiego,leczjakookreśleniemetaforyczneodmia-
nyepigramuodwołującegosiędoswoistegosposobukonstruowania
znaczeńorazpraktykinterpretacyjnych.PopularnośćzbioruAlciata,
komentarzeoraznaśladownictwa,jakrównieżbrakjednoznacz-
nejdefinicjiemblemawpoetykachspowodowały,żewodniesieniu
dotwórczościliterackiejznazwątąłączonowwiekuXVIróżne
sensy.Stosowanojąwobecepigramuwyjaśniającegopozostającą
wdomyśleilustrację,aleteżwobecsamejtylkorycinyalbopołącze-
niatekstupoetyckiegoiobrazulubmottaiobrazu(więckompozycji
dwuczłonowej),choćtakżewobeczapożyczonychodinnychpisarzy
myśli,którymiinkrustowanowłasnyutwór(więczgodniezdefinicją
Kwintyliana,leczbezpejoratywnegozabarwienia)50.
Pomimoniejasnościterminologicznychstopnioworozwijałasię
koncepcjaemblematujakokompozycjiostałychskładnikach,mają-
cychprzypisaneokreślonefunkcje.Początkowonazwa,jakdowo-
dziDanielRUSSEL,niewskazywaławyrazistejformyliterackiej.
Kształtowaniesiępoetykigatunkunastępowałowlatach70.i80.
XVIwiekuweFrancjigłówniezasprawąwspomnianychkomen-
tarzyClaude’aMignaultaorazrozprawyPierre’aLangloisDiscours
deshiéroglyphesaegyptiens,emblèmes,devisesetarmoiries(1583).Mignault
wzakończeniudołączonejdoantwerpskiegowydaniaemblematów
Alciatazroku1577przedmowySyntagmadesymbolis(Rozprawaosym-
bolach)odróżniłemblematodenigmyimaksym,twierdząc,żewtym
49Zob.GREEN1872,poz.30,35.
50Zob.russell1985,ss.78-84.
