Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
32
Teoretycznepodstawyzagadnieniapłciiróżnicindywidualnych
(Miller,1992),orazaspektywydarzenia:proces,sytuacja,wybórstrategii(Ło-
siak,1994).
RichardS.LazarusiSusanFolkman(1984)definiująradzeniesobie(coping)
jakonpoznawczeibehawioralneusiłowaniasprostaniaspecyficznymwymaga-
niomzewnętrznymlubwewnętrznym,ocenianymjakowyczerpującelubprze-
kraczającezasobyjednostki”(s.141).Napodstawietychzałożeńteoretycznych
wyróżnionopoczątkowocztery,anastępnieosiemstrategiiradzeniasobieze
stresem:konfrontacja,dystansowanie,samokontrola,poszukiwaniewsparcia,
przyjmowanieodpowiedzialności,ucieczka-unikanie,planowerozwiązywa-
nieproblemu,przewartościowanie.Nazwystrategiizaradczychsąuzależnione
odproponowanejteoriiradzeniasobie;prezentowanewtymmiejscuopiera-
jąsięnabadaniachRichardaS.Lazarusaiwspółpracowników(1986),Ireny
Heszen-Niejodek(1989)iWładysławaŁosiaka(1992).
Istotnejestscharakteryzowanieróżnicpłciowychwkontekścieradzeniaso-
biezestresem,ponieważzobrazuróżnychbadańniewyłaniająsięnatentemat
jednoznacznesformułowania.Takżeniektóreanalizywskazująnabrakistotnych
różnicpomiędzypłciamiwdziedziniestresuczyradzeniasobieznim(Piko,
1996;Porteriin.,2000;S.Matthews,PoweriStansfeld,2001).Jakmożnamnie-
mać,brakróżnicniezawszemusibyćpodyktowanyrzeczywistąjednorodnością
zachowańkobietimężczyzn;możebyćspowodowanytrudnościamimetodo-
logicznymiprzeprowadzanychbadań,wpostacinp.przypisywaniapłciomstra-
tegiiopartychokonwencjonalnestereotypyról,niezaśorzeczywistezachowa-
nia(Trifeman,2000).
Wskazywanienaróżnicewstosowaniustrategiiradzeniasobiewzależności
odpłcipojawiłosięwkilkubadaniach,jednakustaleniabyłyniespójne(Phelps
iJarvis,1994;CopelandiHess,1995).Chociażczynnikisytuacyjneikonteksto-
wewpływająnaodpowiedziradzeniasobiestosowaneprzeznastolatków(Blan-
chard-Fields,SulskyiRobinson-Whelen,1991),kilkaanalizwykazującychróż-
nicepłciwradzeniusobiewwiekudojrzewanianiekontrolowałokontekstu
sytuacji(PattersoniMcCubbin,1987;Olah,1995).Takwięcróżnicepłciowe
wradzeniusobiemogłybyćzakłóconekontekstem,naktóryreagowałyosoby
badane.Dlategoważnejestdalszeposzukiwanieprzekonującychargumentówna
rzeczwystępowaniatakichróżniclubichbraku.
Wtokubadańnadsposobamiradzeniasobiezestresemwykrytotakżeróż-
norodnekonsekwencjestosowaniaposzczególnychtypówstrategiizaradczych.
Dlazdrowiapsychospołecznego(dobrostanu)korzystneokazujesięrealizowanie
strategiiradzeniasobieskupionychnazadaniuoraznaposzukiwaniuwsparcia,
natomiastniekorzystnejeststosowaniestrategiiucieczki-unikaniaipodejmowa-
niaryzyka(Piko,2001).Osobykorzystającezestrategiizadaniowychwykazują
istotnieniższypoziomniepokoju,depresjiidystresu,podczasgdytebazującena
strategiachemocjonalnychmająistotniewyższypoziomhipochondrii,niepoko-
juidepresji(Courbasson,EndleriKocovsky,2002).
