Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
poleganatym,żeogólnaklasaemocjiniemożebyćskontrastowanazinnymikla-
sami,takimijakmotywyczykognitywnepostawy.Pozatymwramachsamejtej
zbytżnorodnejklasyistniejąogromneżnicewewnątrzkażdegorodzajuemo-
cji,np.niektóreprzypadkigniewusąetiologicznieifunkcjonalniebliższeoburze-
niuniżwściekłości.Rortypodkreśla,żewłaściwewyjaśnienieemocjiuzależnione
jestodwcześniejszejnkorektycałejmapypsychologicznychprocesówiaktywno-
ści,orazichzłożonychwzajemnychrelacji”
100.Badaczkasugeruje,żeefektem
owejkorektymożebyćnwyparowanie”emocjijakonaturalnegorodzaju.
Wbardziejradykalnym,źniejszymtekścieEnoughAlreadywith„Theories
oftheEmotions”AmélieRortypodtrzymujeswewcześniejszestanowisko,doda-
jącdoniegonoweargumenty.Wskazuje,żeszczegółowerozpatrywanieposzcze-
gólnychemocjiujawnia,żezakładanaprzezbadaczyemocjiichwyraźnaodrębność
odmotywów,cechcharakteruczypostawpropozycjonalnych
101,okazujesięzłudna.
Problematycznejestnp.wiarygodneprzypisaniedoodpowiednichkategorii,np.
gniewuistrachu(możesąnastrojami,skorojakoneprzenikająpsychologicznepole
osoby,wpływającnajejpercepcjęiinterpretację)tak,jakimiłości(możnawniej
widziećnamiętność,emocjęlubsentyment)czyradości(czylepiejsklasyfikowaćją
jakonastrój,uczucieczyemocję?).Bardziejsubtelnedookreśleniaposzczególnych
emocji,będąceodpowiedziąnapowyższeklasyfikacyjneproblemy,przeczą,zda-
niemA.Rorty,zakładanejprzezobrońcówemocjijakoklasy,ichwyraźnejodręb-
nościodmotywówczypostawpropozycjonalnych
102.
Owspółczesnychkoncepcjachemocjirozpatrującychjeenbloc(poprzez
np.traktowanieichjakorodzajuwartościującychsądówbądźjakonwskaźni-
100A.O.Rorty,Introduction,s.3.
101nPostawapropozycjonalna”(ang.propositionalattitude)madwaznaczenia.Wszerszym
oznaczanstanumysłowypodlegającysemantycznejinterpretacjilubstanintencjonalny”.Wwęż-
szymnatomiastjesttonnastawieniesądzeniowe”.Wtymdrugimznaczeniupodkreślasię,że
obiektemstanuumysłowegojestsądlogiczny(por.A.Putko,Onaturzeprzekonańjakoreprezen-
tacjiumysłowych,WydawnictwoFundacjiHumaniora,Poznań1995,s.14i16).Wprezentowa-
nymtutekścieAmélieRortychodziowęższeznaczenietegoterminu.Postawępropozycjonalną
będziemyzatemrozumiećjakonnastawieniepoznawczedanejosobydotreścipewnegosądulo-
gicznego”.Tenpoznawczystosunekmożebyćwyrażanyzapomocążnychzwrotówbędących
ekspresjążnychnastawieńpoznawczychpodmiotuwobecjakiegośsądu,np.:nwie,że”,njest
przekonany,że”,npamięta,że”,nwątpi,że”,nwidzi,że”,ndziwisię,że”,atakżenpragnie,żeby”
(np.Kasiawygrałazawody)(por.R.Palczewski,Reprezentacjalogicznawiedzyiprzekonania.
Podstawoweproblemylogikiepistemicznej,www.kognitywistyka.net/artykuly/rp-rlwippple.pdf).
102WswojejostatniejksiążceTruetoOurFeelingsSolomonwystępujeprzeciwkospro-
wadzaniuemocjonalnychosądówdopostawpropozycjonalnych.Swójsprzeciwwyrażanastępu-
jąco:nSądyemocjonalneniesątym,coniektórzyfilozofowienazywają«postawamipropozycjo-
nalnymi»,tojestwpełnikonceptualnymiprzedstawieniamiświatawzdaniu(...)mającymiza
swójobiektsądylogiczneraczejaniżelikonkretneobiekty,ludzilubzwiązki”(R.C.Solomon,
TruetoOurFeelings,s.206).
37